Kurtuluş Savaşı’nın kazanılmasında büyük rolü olan Rusumat 4 adlı buharlı geminin birebir benzeri Ordu sahilinde müze gemi olacak.
1921 yılında Sovyet Rusya’dan getirdiği tonlarca silah ve cephaneyle İstiklal Savaşı’nın gizli kahramanlarından Rusumat 4, Ordu’da yaşadığı kahramanlık seferinin 100’üncü yıldönümü olan 19 Ağustos 2021 tarihinde Altınordu ilçesinin Ayışığı Meydanı’nda halkla buluşacak.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın duyurduğu proje için ihale başlattıklarını duyuran Ordu Büyükşehir Belediyesi Dr. Hilmi Güler, projeyi anlattı.
27 TEKNEDEN OLUŞAN ANADOLU DONANMASI
Mustafa Kemal Atatürk’ün 1920 yılında Sovyet Rus lideri Lenin’e yazdığı mektupların ardından Karadeniz’in iki kıyısı büyük bir silah yardımlaşmasına sahne olmuştu. Atatürk, Mondros Mütarekesi’yle deniz gücümüz yok edildiği için Kurtuluş Savaşı’nın en önemli sorununun Batı Cephesi’nin denizden beslenmesi olduğunu biliyordu.
Ankara’da Umûr-ı Bahriye Müdürlüğü’nün kurulmasıyla 32 liman reisliği ve 9 gözetleme istasyonu oluşturulurken sadece 27 tekneyle Sovyet Rusya’dan silah ve cephaneler Karadeniz Ereğli, İnebolu, Trabzon ve Samsun limanlarına getirildi. 27 tekneden Rusumat 4, 9’uncu seferini yaparken 2 adet 88 milimetrelik top ve 354 sandık cephaneyle Yunan savaş gemilerine yakalanmıştı.
19 Ağustos 1921 tarihinde Ordu kıyısında karaya oturtulan Rüsumat 4’teki silahlar halkın yardımıyla Anadolu cephelerine ulaştırıldı. Yüzbaşı Galatalı İsmail Mahmud (Gökbora) ve Orduluların çabalarıyla tekrar yüzdürülen Rusumat 4, yakıt yerine fındık yağı kullanarak önce Trabzon’a ardından Batum’a gitti. Gazi ünvanı verilen Anadolu donanmasının küçük gemisi bir sefer daha yaparak Kurtuluş Savaşı’nın sembol gemilerinden biri oldu.
“ALTINORDU SAHİLİNDE ANIT PARK OLACAK”
Türk deniz tarihinde Alemdar ve Gazal römorkörleri, Nusret mayın gemisi, Bandırma vapuru ve Yavuz zırhlısı kadar önemli yeri olan Rüsumat 4 buharlı gemisi Türkiye’nin yeni gemi müzelerinden biri olarak yeniden yapılacak.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy’un geçen yılki açıklamaların ardından projenin hayata geçirilmesi için İngiltere’den Rüsumat No: 4’ün planlarının istendiği öğrenildi. Kuvayi Milliye donanmasıyla ilgilenen ve kendisinden çok üstün deniz gücüne rağmen başarılı harekatlar yapan dönemin teknelerinin canlandırılması için çabalayan kaptan Levent Akson, Londra’da bulunan Lyod’s Registar’dan bire bir Rusumat IV’ün planlarını getirtti.
Akson’un çabalarıyla getirilen plan ve ölçülerin ışık olacağı anıt park projesinin, Karadeniz Ereğli’de ki Alemdar romörkörü gibi tarihe ışık tutacağı öğrenildi. Rüsumat 4’ün batırılıp yeniden yüzdürülmesinin 100’üncü yılı olan 19 Ağustos 1921 tarihine yetiştirilmesi planlanan Rüsumat Müze ve Anıt-Parkı Projesi’nin detayları belli oldu.
Milliyet’ten Gökhan Karakaş’ın haberine göre Ordu Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Mehmet Hilmi Güler, “Proje Altınordu ilçemizin Ayışığı Meydanı’nda hayata geçirilecek. Rüsumat No: 4 Gemisi’nin maketinin yer alacağı projede amfi ve müze alanı ile peyzaj düzenlemeleri bulunuyor. Ordu kentinin ve tüm isimsiz kahramanların fedakârlıkları onurlandırılarak dayanışmanın, cesaretin, inancın ve direnmenin evrensel gücüne vurgu yapılacak. Destansı öyküsünün gelecek kuşaklara aktarılması için projeye önem veriyoruz çünkü Rüsumat No:4 hafızalardan silinmeyecek bir olay ile tarihe geçti. Biz de Büyükşehir Belediyesi olarak bu tarihi geçmişimizi gelecekle buluşturacağız. Tarih kokan gemimizin anılarını Ordu’da yaşatacağız. Bu büyük destanı, Rüsumat Müzesi ve Anıt-Park projesiyle geleceğe taşıyacağız” dedi.
Projeyi destekleyen Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz ise, “Rüsumat 4, Alemdar ve daha nicesi özgür ve bağımsız varlığımıza umut taşıdılar. Alemdar’ın Ereğli’de, Rüsumat’ın Ordu’da anıtlaşması geleceğe büyük mesajdır” dedi.
İSTİKLAL SAVAŞI’NIN KAHRAMAN GEMİSİ
1891 yılında İngiltere’de balıkçı gemisi olarak yapılan Rusumat 4, 1913 yılında Gümrük İdaresi’nce satın alınarak İstanbul’a getirildi. 85 ton ağırlığında, 32 metre boyundaki tekneye ‘vergi’ anlamına gelen Rüsum adı verildi. Buharlı çelik tekne, Ağustos 1914’te Osmanlı Bahriyesi’ne devredilirken mayın ve karakol gemisi olarak kullanıldı.
Birinci Dünya Savaşı boyunca Marmara Denizi’nde kullanılan buharlı gemi; yolcu, asker ve cephane taşıdı. Mondros Mütarekesi sonrasında tesadüfen Karadeniz’de kaldığı için İstiklal Savaşı’nda kurulan Nakliyat-ı Bahriye Komutanlığı’nın emrine verildi. 6 deniz mili sürat yapmasına rağmen Anadolu Bahriyesinde Gazal ve Dana tekneleriyle Sovyet Rusya’dan ilk cephane nakliyatını yapan Rüsûmât 4, Ordu’da tekrar yüzdürüldükten sonra tekrar savaşa katıldığı için Gazi ünvanını hak etti. 10 seferde bin 70 tüfek, 7459 sandık fişek, 993 kasatura, 8 top ve 2244 sandık top mermisi taşıyan Gazi Rüsûmât 4, Eylül 1921’de Yunan torpidobotları tarafından Giresun Eynesil açıklarında batırıldı.
DENİZ HABER AJANSI
