"Hükümet, CHP’nin “Yabancı bayraklı teknelerin Türk bayrağına geçmesi, Türkiye’yi kara para cenneti yapar” itirazını ciddiye aldı. Türklere ait yabancı bayraklı teknelerin Türk bayrağına geçmesi Varlık barışından çıkarıldı. Yazıya başlamadan önce çok önemli bir hatırlatma yapmak isterim. Bugüne kadar üç teknem oldu. Üçü de Türk bayraklı idi. Bu hatırlatmayı yaptıktan sora konuya geçebilirim.
Adına Varlık Barışı denilen bir kanun çıktı. Bu kanuna göre yurt dışından Türkiye’ye altın, döviz menkul kıymet gibi her şeyi sorgusuz, sualsiz ve en önemlisi vergisiz olarak getirebileceksiniz.
Bu yasa kapsamında, Türklere ait yabancı bayraklı teknelerin de Türk bayrağına geçmesi için fırsat tanınmıştı. Bakanlar Kurulu tasarısı olarak meclise sunulan yasanın ilgili maddesi şöyle idi:
Bazı varlıkların milli ekonomiye kazandırılması…
Madde 7 (1): Yurt dışında bulunan, para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile bu kanunun yayımı itibarıyla sahip olunan her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarını, bu maddedeki hükümler çerçevesinde 31/12/2016 tarihine kadar Türkiye’ye getiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilirler.
Maddenin diğer fıkralarına göre de;
Kişi ve kurumlar, getirdikleri para ve varlıkları, işletmelerine aktarabilirler, borçlarının ödeyebilirler, kredilerini kapatabilirler, kanuni defterlerine kaydedebilirler. Türkiye’ye getirilen varlıklar, ivazsız intikal olarak değerlendirilemez, veraset ve intikal vergisine konu edilemez. Bu madde kapsamında, Türkiye’ye getirilerek ilgili sicile veya kütüğe kaydedilen her türlü gemi, yat ve diğer su araçlarının Türkiye’ye getirilme ve kayıt işlemleri nedeniyle ithalde alınan vergiler dahil, herhangi bir vergi, resim harç veya diğer mali yükümlülükler ile bunlara ilişkin cezalar alınmaz.
CHP’NİN İTİRAZI VE GEREKÇESİ
Kanun mecliste kabul edildiğinde gördük ki, yabancı bayraklı tekneler için tanınan olanaklar tasarıdan çıkartılmış. Meğer CHP itiraz etmiş. 15 Temmuz’da TSK’ya sızan FETÖ örgütünün kanlı kalkışması sonrası siyasette oluşan uzlaşma nedeniyle de, birçok tasarıda CHP’nin itirazlarını dinlemeyen hükümet, bu kez CHP’nin bu itirazını dikkate almış ve tasarıdan tekneleri çıkarmış.
Tasarının ekonomik yönünü, gerekli mi değil mi kısmını başka zeminde tartışırım. Konunun bu tarafı Naviga Dergisi’nin yayın alanını ilgilendirmiyor. Ama kısaca birkaç şey söylemek gerekirse, Türk şirketleri ya da kişileri, farklı farklı nedenlerden ötürü parasını yurt dışında tutuyor. Ya devlete güvenmiyor ya kara para olduğu için Türkiye’ye getiremiyor ya da dış ticaret ve vergi gibi nedenlerle servetin bir kısmının dışarıda olmasını tercih ediyor. Bu ve benzeri nedenlerle yurt dışında olan paranın bir kısmı kara ya da gri paradır, bir kısmı da, dış ticaret, finansman ve/veya vergi rejimlerine göre alınmış karardır. Ancak nasıl değerlendirirseniz değerlendirin, getirilecek olan döviz, altın, menkul kıymetlerin bir bölümü mutlaka kara paradır.
CHP’nin neye itiraz ettiğini öğrenince önce güldüm, sonra da gerçekten ana muhalefet bu kafalara kalmış diye üzüldüm.
Devletin ekonomi bürokrasisinde önemli görevlerde bulunduktan sonra, Mesut Yılmaz ve Bülent Ecevit’in Başbakan olduğu 55’inci ve 56’ıncı hükümetlerde DSP’den Maliye Bakanlığı yapmış, bu dönem de CHP’den kontenjanla İzmir milletvekili seçilen Zekeriya Temizel, hesap uzmanlığından gelmiş, devletin üst düzey ekonomi bürokrasisinde yer almış Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nu uyarmış. Bu tasarıdan yatlar ve gemiler çıkarılmaz ise Türkiye tam bir kara para cenneti olurmuş. O nedenle Başbakan’ı uyarıp gemi ve yatların bu tasarıdan çıkartılması sağlanmalıymış.
Bunun üzerine Başbakan Binali Yıldırım, Maliye Bakanı Naci Ağbal, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, CHP İzmir Milletvekili ve eski Maliye Bakanlarından Zekeriya Temizel bir araya gelmiş ve tasarıdan gemi, yat ve su araçlarını çıkarmış. Böylece CHP, hükümetin tasarısına katkı yaparak Türkiye’nin kara para cenneti olmasını önlemiş.
Yurt dışında olan her türlü döviz, altın, menkul kıymet Türkiye’ye vergisiz, sorgusuz, sualsiz gelecek, Türkiye kara para cenneti olmayacak, ama zaten Türkiye’de olan Türklere ait yabancı bayraklı tekneler Türk Bayrağına geçecek Türkiye kara para cenneti olacak!
Güleyim mi ağlayayım mı bilemiyorum.
Türkiye’de özel tekne sayısı yaklaşık dıştan takmalı küçük tekneler dahil 60 bin civarındadır. İçten takmalı tekne sayısının tahmini 35 bin civarında olduğu tahmin ediliyor. Marinalarda bağlı tekne sayısı ise 25 civarında.
35 bin civarında olduğu tahmin edilen tekne sayısının 9000 (yazı ile dokuz bin kadarı) yabancı bayraklı olup Türklere ait teknedir.
Bu dokuz bin teknenin bir kısmı yüksek vergi ödememek için (KDV ve ÖTV’den kaynaklanan yüzde 27.4’lük vergi) nedeniyle yabancı bayrağı tercih etmektedir. Ama daha büyük bir kısmı ikinci el yabancı bayraklı bir tekne alıp, ikinci el araç ithali yasak olduğu için de teknesini Türk Bayrağı’na geçirememiştir.
Bu 9000 bin yabancı bayraklı tekne içinde, değeri birkaç milyon Avrodan başlayan ve 50 milyon Avrolara ulaşan süper yat, mega yat diye tanımlanacak tekne sayısı 300’ü geçmez. En fazla 1000 tanesinin değeri de 300 bin Avro ile 1 milyon Avro arasındadır. Geri kalan büyük çoğunluğu ikinci el piyasasında değeri 30 bin Avrodan başlayıp 200 bin Avroya kadar çıkar. Dediğim gibi, yabancı bayraklı teknelerin büyük çoğunluğu ikinci el araç ithali yasak olduğu için Türk Bayrağı yerine yabancı bayrak taşır.
Şimdi CHP’nin iddiasına göre zaten Türkiye’de olan ve sahipleri Türk olan bu yabancı bayraklı tekneler Türk barağına geçerse Türkiye kara para cenneti olurmuş.
Ne yapılması lazım? Daha önce de yazmıştım. Tekrarlayalım. Maliyenin teknelerden yüzde 18 KDV üzerine de yüzde 8 ÖTV almak istemesi nedeniyle ortaya çıkan yüzde 27.4’lük vergi nedeniyle büyük çoğunluk Amerika Delaware’de şirket kurup Amerikan bayrağı ile dolaşıyor. Maliye, hem tekne satışlarından elde edilecek vergiden, hem de her yıl teknelerden alınacak harçtan oluyor. Oysa tekne satışlarından yüzde 18 KDV yerine yüzde 8 vergi alsa çok kişi Amerikan Barağına geçmeyecek, Türk Bayrağı ile dolaşacak. Ancak tabii denizcilikle ilgili malum algı var ya… “Zenginin vergisini düşürüyorlar” diye… Maliyeyi ikna etmek biraz zor. Bu arada, pırlantada KDV’nin sıfır olduğunu hatırlatalım.
Hükümet CHP’nin saçma sapan kara para cenneti korkusunu bir kenara bırakıp bir kereye mahsus ikinci el tekneye ithalat izni vererek yabancı bayraktan Türk bayrağına geçiş olanağı sağlasın. Ancak bu, sorunu kökten çözmez. Bir kerelik ikinci el ithal izninden sonra, bataklığın kurutulması gerekir.
Maliye, zaten tekne satışlarından KDV alamıyor. Eğer devlet, yüzde 18 KDV ve yüzde 8 ÖTV yerine, denizcilik sektörünü geliştirme adına sadece yüzde 8 KDV alsa, hem maliye kazanacak, hem de bundan sonraki tekne satışlarında da, insanlar tekrar Amerikan Bayrağına yönelme ihtiyacı duymayacaklar. Ayrıca, yerli tekne sanayi ile tekne bakım tutum hizmetleri nedeniyle ekonomide ciddi bir hareketlilik meydana gelecek.
Amerikan bayrağı meselesi sadece ithal tekneler de karşımıza çıkan bir sorun değil. Yerli tekne alacaksanız da, yerli üretici ihracat yapıyormuş gibi davranıyor. Gidip Amerika Delaware’de şirket kuruyorsunuz. Teknenize Amerikan bayrağı çekiyorsunuz. Esasında bu ayıp maliyeye yeter ama gel de bunu maliye bürokratlarına anlat derken şimdi de gel CHP Genel başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ile CHP’li eski Maliye Bakanı Zekeriya Temizel’e anlat."
Meriç Köyatası / 07.09.2016
