Yılan hikayesine dönen Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın "Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hizmetleri Yönetmeliği", Resmi Gazete'nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Yayımlanan Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hizmetleri Yönetmeliği'nde, hizmet verecek kuruluşlara teknik, mali ve idari yeterlikleri sağlamaları kaydıyla verebileceği hizmetin sınırlarını tanımlayan A, B ve C sınıfı faaliyet lisansı verilecek.
A sınıfı faaliyet lisansına sahip kuruluşlar bütün hizmet sahalarında, B sınıfı faaliyet lisansına sahip kuruluşlar B ve C hizmet sahalarında, C sınıfı faaliyet lisansına sahip kuruluşlar ise yalnız C hizmet sahalarında hizmet sunabilecek.
Yönetmeliğe göre, Kılavuzluk hizmetleri tek bir saha içerisinde faaliyet gösterebilirken, römorkör hizmetleri kısmı olarak rekabete açılmış olacak. Herhangi bir hizmet sahasında seyir emniyetiyle can, mal, deniz ve çevre güvenliği esasına dayalı olarak tek bir kılavuzluk kuruluşuna ve A hizmet sahaları için en fazla 3, B hizmet sahaları için en fazla 2 ve C hizmet sahaları için 1 römorkörcülük kuruluşuna hizmet izni verilecek.
Faaliyet lisansı başvurusunda bulunabilmek için sermaye şirketi olma, ana sözleşmelerinde kılavuzluk ve römorkörcülük faaliyetleri ile iştigal edeceklerinin belirtilmesi, kılavuzluk ve römorkörcülük hizmetlerinde çalışan tüm personelin Türk vatandaşı olmasıyla fiilen ve hukuken teşkilat bünyesinde çalışması, teşkilatın bordrolu personeli olması zorunlu bulunacak.
Ayrıca kılavuzluk ve römorkörcülük teşkilatlarına verilen hizmet izni süresi, A sınıfı hizmet sahaları için 20 yıl, B sınıfı hizmet sahaları için 15 yıl ve C sınıfı hizmet sahaları için 10 yıl olarak belirlendi.
Öte yandan "Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hizmetleri Yönetmeliği"ne göre, Türk Boğazları Bölgesinde Kılavuzluk ve Römorkörcülük hizmetlerinde tekel olarak görev yapan Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'ne istisna tanınmadı.
KOORDİNASYON NASIL İŞLEYECEK?
Yönetmeliğinin detaylarında; seyir, can ve mal emniyeti ön planda tutulmasına rağmen, uygulamada çok büyük sıkıntıların çıkacağını belirmek için müneccim olmaya gerek olmadığını düşünüyorum.
A bölgesinde kılavuzluk yapan şirketin, aynı bölgede rekabete açılan römorkörcülük teşkilatı ile koordinasyonu nasıl sağlanacağı bir muamma olarak önümüzde duruyor. Çünkü, A bölgesinde kılavuzluk hizmeti veren tek bir teşkilatın, rekabet halinde bulunan 3 römorkör şirketiyle ile çalışması büyük sorunların çıkmasına neden olabilir. Ayrıca römorkör işletmeciliği yapan herhangi bir şirketin aynı bölgede kılavuzluk başvurusu yapamaması ve hizmet verememesi, ayrı bir sorun olarak önümüze çıkacak gibi görünüyor.
Özellikle yoğun finansal yatırım gerektiren römorkör işletmelerinin aynı bölgede kılavuzluk gelirlerinden mahrum bırakılması, römorkör şirketlerinin yatırımlarını askıya almasına neden olabilir.
SERBEST TİCARET YAPMA HAKKI ENGELLENİYOR
Daha önce özelleştirmelerde kazanılmış hakları olan liman işletmecilerinin, bu süreçte mağdur olacağını net bir şekilde ortaya çıkarken, kılavuzluk ve römorkör şirketlerinde hissedar olan ortakların, bireysel ticaret yapma hakları yeni yönetmelikte ellerinden alınıyor.
Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hizmetleri Yönetmeliği'nde belirtilen bir maddeye göre; Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nde çalışan DEKAŞ ortağı kılavuz kaptanların "Ya hisseni devret, ya da Kıyı Emniyeti'nden istifa et" tercihine zorlandığını belirtilirken, İzmit Körfezi'nde konsorsiyum olarak kılavuzluk şirketinde çalışan DEKAŞ ortakların da aynı tercihe zorlandığı görülüyor.
KIYI EMNİYETİ DE TACA DÜŞÜRÜLDÜ!
Hizmet alanı Montrö Boğazlar Sözleşmesiyle belirlenen Türk Boğazları bölgesinde tekel olarak kılavuzluk ve römorkörcülük hizmeti veren Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü, yayımlanan yeni yönetmelikle birlikte taca düşürülmüş durumda.
Yeni yönetmelikle birlikte Kılavuzluk Hizmetleri Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nde kalması düşünülürken, römorkörcülük hizmetleri Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün dahil olmadığı 3 farklı firmaya açılması planlanıyor. Bunun tam tersini ise hiç düşünmek bile istemiyorum.
Bu yönetmeliği kaleme alan arkadaşlarımıza sormazlar mı? 100 milyonlarca dolar römorkör yatırımı yapan Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün, elindeki bu römorkörleri sadece kurtarma faaliyetlerinde mi kullanacak? Yeni yönetmelikle birlikte, hizmet alanı daraltılan Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün milli servetinin heba edilmesi kime yarayacak? Bu tür soruları çoğaltabiliriz.
DAĞ, FARE DOĞURDU!
Seyir, can ve mal emniyeti gözetilerek yapılması gereken Kılavuzluk ve Römorkörcülük Hizmetleri Yönetmeliği'nin sektörün beklentisinin altında açıklanması, radikal kararlara rağmen uygulanırlığı noktasında "Dağ fare doğurdu" sözünü hatırlattı.
Genel olarak römorkör hizmetlerinin belli bölgelerde rekabete açılması mantıklı olabilir, ancak römorkör hizmeti veren firmanın, aynı bölgede kılavuzluk hizmetlerine kapatılması büyük mağduriyetlerin yaşanmasına neden olacak. Çünkü 100 milyonlarca dolar yatırım yapan römorkör firmalarının, kılavuzluk hizmetlerinden elde ettikleri gelirleri maliyeti yüksek römorkör yatırımlarına kullandıkları biliniyor. Römorkör firmalarının bu gelirden mahrum edilmesi, yeni yatırımların önünü tıkayacaktır.
Bu düzenleme ile seyir, can ve mal güvenliğinin sağlanması yönetmeliğin amaç kısmında belirtilmişken, olabilecek bir deniz kazasında hukuken bakanlık soumlu olacaktır.
Bakıp, Göreceğiz... Sevgi ile Kalın...
