Eminönü - Kadıköy hattında hizmete giren yeni gemiler büyük münakaşa çıkardı. O alıştığımız klasik vapurların dışında, bambaşka bir dizayna sahip olan yeni gemiler çok eleştirildi, hatta ‘Eski vapurumuzu isteriz’ kampanyaları bile başlatıldı. En çok da yeni tasarımda taraf balkonların olmaması, geminin camla kaplı olması konuşuldu, bu yeni dizayn Boğaz’a, İstanbul’a hiç yakıştırılmadı. Peki Şehir Hatları, niye böyle bir tasarımı tercih etti? Bundan sonra Boğaz’da bu çağdaş görünümlü gemileri mi göreceğiz? Eski gemilere ne olacak? İşte bütün bu soruları Şehir Hatları Genel Müdürü Süleyman Genç’e sordum. Birlikte o çok eleştirilen yeni gemilere bindik, kapalı alanı, güverteyi, kaptan köşkünü gezdik, Boğaz’da tur attık. Genç, hem eleştirileri yanıtladı, yeni projelerini anlattı...
EMİNÖNÜ-KADIKÖY HATTINDA 3 YENİ GEMİ HİZMETE GİRDİ
Boğaz’la, İstanbul’la özdeşleşen klasik vapurların yerine bambaşka bir dizayn yaptınız. Ve bu yeni gemiler çok eleştirildi, hâlâ da konuşuluyor. Niye o alışık olduğumuz tasarımın dışına çıkıldı? Ne gerek vardı buna?
Biz eleştiriyi velinimet olarak algılıyoruz ve kızmıyoruz. Bize ‘Ne kadar güzel, çok cici gemi’ söyleyecek çok olabilir. Eleştirilerin içinden yapılabilir ve yapıcı olanlar çıkarsa şahane. Bana bir dostum sitem etti, ‘Martılara nasıl simit atacağız’ diye. Ona da dedim gidip görmedin ki gemiyi, bir değil iki aleni güvertesi mevcut. Üstelik bu gemi değil, tipik motorlardan bile bir metre kısa bir proje.
Ama taraf balkon yok ve gemi camla kaplı. Bu da çoğu kişiye sevimsiz geldi...
Bu yeni gemilerimizin manevra kabiliyeti çok yüksek. Mevlana gibi kendi etrafında dönüyor. Biz ak bayrak sahibi olan bir ülkeyiz. Denizci bir ülkeyiz. Bu doğrultuda kuralları sıkı şekilde uygulamak istiyoruz. Bu kuralların dışında bir belde hatları vapuru yapmak olası değil. O soylu görünümlü eski vapurlarımız 77 metre. Bu ise 41 metre, aradaki farka bakın. Denizin üstünde görünen tüm kısmı karbon kompozit, neredeyse çeliğe eş kudrette. Çürümez ve paslanmaz. Altına da üstüne de güverte yaptık. Motoru ne sebepten ufalttığımıza gelince, bizim bir seferde taşıdığımız yolcu vasatça 200-210. Hal böyleyken 1500-2000 sahıslık gemi yapmak mantıklı değil. Oysa bu gemi 700 sahıslık. Bizim 200 sahıslık, hatta 100 sahıslık projeler de yapmamız lazım. Asıl örneğin asaletli burunlu belde hatları vapurlarımızın konseptine halel gelmeden bu projelerin de İstanbul’a kazandırılması lazım. Onlar da hem devam edecekler hem de turizme kaydırılan projelerde kullanılacaklar, örneğin Boğaz merkezli turlar için. Manevralarda çok zaman kaybediyoruz. Personelin en yüksek eforu sarf ettiği ve yakıtın da en çok tükendiği anlar bunlar. Bu yeni gemiler kısa alanda mekik dokur gibi gidip gelecek. Ayrıca çok sessiz bir ulaşım sağlıyor, titreşim yok, salınım yok.
İSTANBUL'A ÜÇ KATLI MEGA PROJE!
Bu yeni vapurlar eskilerin yerini alacak diyebilir miyiz? Eskiler ne olacak?
Çok ihtiyar olanları zaten seferden çıkardık. Diğerlerine de epey bir bakım yaptık fakat bakımla yürümesi çok mantıklı değil, çünkü biz can taşıyoruz.
Şimdi bu gemilerden kaç adet mevcut, kaç adet yolda?
İki tanesi hizmet veriyor, üçüncüsünün içi bitmek üzere, bir adet daha gelecek. Bir proje sadece algısı fena diye üstü çizilip atılmaz, bu projeye haksızlıktır. Bizce bu projenin on taneden fazla olmasına gerek yok. Daha küçük modelde, yirmi sahıslık projeler olabilir. Yani on kişiyle çehre şahıs arasındaki ihtiyacı karşılamaya yönelik işler lazım.
Yeni gemilerle ilgili en yoğun münakaşa martılar üzerinden olmuştu... İki aleni güvertesi mevcut bu gemilerin. 200 sahıslık. 200’ü de oturaklı olmak üzere. Çok sevilen Şehir Hatları gemilerinde 1500 kapasitenin 725’i oturaklı. Bu geminin sıfatı ise 700’ünün tamamı oturaklı. Böyle güverteden martıya simit atılmaz mı?
Çok ferah, çok aleni bir güverte. Bunlar vapurlardan çok aslında motorlara bir alternatif olarak düşünülmeli. Gemi fakat motora alternatif. Motorların harcadığı yakıtın yarısını harcayarak daha ekonomik seyahat ediyoruz. Biz o endamlı eski vapurlarımızı akşam saklayacak yer bulamıyoruz. Bu gemi gece barınma yerine bağlandığında aynı zamanda enerji ihtiyacını da karşılıyor.
ŞEHİR HATLARI'NDAN YENİ GEMİ ELEŞTİRİLERİNE YANIT
En çok tartışılan konulardan biri de bu yeni konseptin ne sebepten vatandaşa sorulmadığı... Daha evvel vapurların dizaynı sorulmuştu. Bu defa niye İstanbullunun görüşü alınmadı?
Proaktif olamadık fakat post aktif olabiliriz. Mesela camlara filmler yapıştırıp buranın grafiti alanı olduğunu bildirip vatandaşlardan fikirlerini yazmalarını isteyebiliriz. Gemi ve seyir hakkında vs. bir şeyleri noksan etmişiz çünkü belli. Bir biçimde sormalıydık söylemeliyiz. Bir yıl önceden lanse etmiştik ve renklerle alakalı anketler yapılmıştı aslında. Şimdi bu eksikliği nasıl gideririz söylemeliyiz. Biz olaya çok teknik yanaştık demek ki, işin algı, paylaşım, halka sorulması konularına daha fazla eğilmemiz lazımdı. Halkla paylaşılmamış bir projenin geçerliliği yoktur. İnsanlarımız iki haftadır bunlarla gezdi ve gördü. Önceden eleştirip sonra kullanan birçok vatandaşımızdan şahane tepkiler aldık. Biz İstanbul halkından eminiz, projenin hakkını teslim edecektir, şu an neredeyse yüzde çehre memnuniyet mevcut. Anketler de yapacağız durumu analiz etmek için. Bu gemiler yavaş sanılıyor fakat çok hızlılar aynı zamanda. Bunun ne vakit kalktığını, ne vakit yanaştığını anlamıyor bile yolcu. İki dakikada dolup boşalabiliyor.
ŞEHİR HATLARI’NDAN BURHAN PAZARLAMA’YA DA YASAK
Başka tasarımlar da düşünüyor musunuz?
Camlı gemi, hidrolojik gemi, güneş enerjili gemi, yandan çarklı gemi gibi İstanbul’a kazandırılacak birçok minik proje mevcut. Bunları gelecekte geliştirip paylaşabiliriz. İstanbul’a yakışır çağdaş tekneler de olacak fakat buraya mikro yaklaşmak gerekiyor.
2 HAFTADA 200 BİN YOLCU
İki yeni gemi, iki haftalık sürede 200 bin yolcu taşıdı. 700 yolcu kapasiteli Double Ended tipi gemide iki aleni güverte bulunuyor. Güverteler ise 200 sahıslık. Klasik Şehir Hatları gemilerinden en mühim farkları cam kaplamaları. Yeni gemiler iskeleye yandan yanaşmıyor. Gemiye burun kısmından biniliyor, kıç kısmından iniliyor.
‘Boğaz’da paralel ulaşım için ring projemiz var’
Deniz ulaşımı deyince ne sebepten iki yaka arasındaki geçiş anlaşılıyor? Biz İstanbullular ne sebepten paralel hatta yolculuk yapamıyoruz? Mesela ben Sarıyer’den Kabataş’a ne sebepten gidemiyorum?
Gemilerin hızı 12 mil civarında, uğraklı olursa vasat 10 km’ye düşüyor. İnsanlar vasat 10 km’yi trafikte yakalayınca zaten denizi tercih etmiyor. Büyükdere, İstinye gibi alanlarda çok büyük sıkışıklıklar mevcut. Çözüm şu: İETT otobüsü gibi on dakikada bir elli sahıslık bir tekneyi Sarıyer’den müsait bir hızla Boğaz’da ring sefer halinde kullanalım örneğin. Tek kıyıdan gitmenin manası yok, çingene vapuru denilen deneyim çok büyük ve mühim bir deneyim. Düz bir hatta gidilmez zaten Boğaz’ın yapısı buna elvermez. Devamlılık arz eden yolcu algısında on dakika sonra bir sefer daha bulabilirimi yansıtan bir mikro çözüm olmalı. Geleceğe çözüm önerisi olarak düşündüğümüz yöntemlerden birisi bu. Bunu yaşama geçirmeyi düşünüyoruz ve mutlaka geçirmek zorundayız.
Peki ne vakit? Geç kalınmadı mı zaten?
Epey geç olmadan çözmemiz gerekiyor. İnsanlara anlatmak bu mantaliteyi oturtmak basit değil. Eskiden bazı paralel taşımalar vardı fakat talep olmadı, çünkü sefer saatleri iki saatte bir olursa kimse gelmez zaten iki dakikada bir sefer yaparsanız size yazık. Verimli bir tekne tipiyle on beş dakikada bir çevrimli sefer yapsak tarife bilincine ihtiyacınız kalmaz. Hızı belirli bir seviyenin altında tutunca ‘yakmıyor, kokluyor’ algısına yakın bir tüketimi mevcut bu gemilerin. Ring hattı oluşumu olursa buna müsait teknelerle ne algı sıkıntısı kalır ne diğer bir şey. 164 yıllık bir deneyim mevcut burada çingene vapuru denilen. Olması gereken bu zaten. Çingene vapurunu çağdaş bir şekle sokmak lazım ve ringe çevirmek. Başlangıç yapıldı diye görebilirsiniz vakit konusu içinde. Projeler çok olur fakat bu yerinde bir proje. Fitil ateşlendi ve mental oturdu. Belediyenin aktifliği çok mühim, akıllara makul gelen bir proje olunca doğal.
Deniz ulaşımı, yekün taşımada ne sebepten bu kadar az bir paya sahip? Sevmiyor mu denizi vatandaş? Yönetimsel bir eksiklik mi mevcut?
Bütün büyük projeler denizi darbeledi. Ulusun ihtiyacı olan projeler mevcut olsun, noksan olmasın fakat Marmaray, lastikli geçiş, raylı ve üç katlı geçiş, üçüncü köprü bunların hepsi, teleferik de iç bize vuruş vuruyor. Maşallah İstanbul devasa projeler kenti fakat dediğim gibi bizi etkiliyorlar, etkilesinler fakat İstanbul’a lazım. Marmaray ile beraber yüzde 28 civarı yolcu kaybettik. Yeni projelerle beraber yolcu sayımız yüzde 40 düşer diye öngörüyoruz fakat biz de armut toplamıyoruz, Şehir Hatları’nın konseptini turizme yönlendireceğiz. Bu yüzden boğaz turları, mehtap turları, adalar gibi konseptlere yöneleceğiz.
İstinye - Çubuklu otomobilli vapuru kaç lira olacak? Çubuklu-İstinye otomobilli vapuru ne vakit hizmete girer?
İskeleler yapılıyor şu an. İlk etapta iki vapur kiralayacağız. Ardından hususi bir otomobilli vapur üreteciğiz. Yap-işletdevret gibi sektöre girişi teşvik edecek mantık güdülmeli, kırk yıllık teknemiz mevcut gelip orada çalıştıralım gibi, yobaz bir mantığı İstanbul kabul edemez. Projeyle gelecek hususi sektöre açığız.
İstinye-Çubuklu otomobilli vapurunun geçiş ücreti ne olur?
Sirkeci-Harem neyse aynı bedellere mal olacak. On yıllık bir hayat periyodunu baz alırsak masraflara bakın, sudan ucuz.
İSTANBUL'A YENİ ARABALI VAPUR HATTI!
Başka hatlar düşünüyor musunuz otomobilli vapur için?
Başka alanlar tespit edildi fakat geliştirilmesi lazım, Beylerbeyi-Ortaköy, Paşabahçe-Kuruçeşme gibi fizibilite alanları mevcut.
Kaynak: Habertürk
Deniz Haber Ajansı
