Pamukkale Üniversite (PAÜ) Deniz Kaplumbağaları Araştırma Kurtarma ve Rehabilitasyon Merkezi (DEKAMER) Müdürü Prof. Dr. Yakup Kaska, deniz kaplumbağalarının özellikle rehabilitasyonundan sonra sırtlarına uydu cihazı takarak GPRS yöntemiyle aldıkları sinyaller sayesinde, Akdeniz'de nerelere göç ettiklerini takip etmeye başladıklarını söyledi.
PAÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölüm Başkanı da olan Kaska, son 4-5 yılda deniz kaplumbağalarının yuvalarının ve yumurtalarının korunması ve fazla sayıda denize bırakılması amacıyla çalışmalar yürüttüklerini belirtti.
Denize çok yavru göndermenin deniz popülasyonu açısından önemli olduğuna dikkat çeken Kaska, yaralı bir bireyin korunmasının da bir o kadar önemli olduğu bilinciyle, Türkiye'de ilk deniz kaplumbağalarını araştırma, kurtarma ve rehabilitasyonunun yapıldığı bir merkezi, Dalyan İztuzu'nda kurduklarını ifade etti.
Caretta carettaların çiftleşmesiyle oluşan yaklaşık bin yavrudan 3-5 tanesinin erginleşebildiğini anlatan Kaska, "Ergin bir birey yaralandığı zaman onu korumak demek, bin yavruyu 25-30 yıl boyunca bakıp onu korumakla eşdeğerdedir. Bir de bu yaralı deniz kaplumbağalarını gelen insanların görmesi, yaralananların takibi ve sonraki aşamasında denize gönderilerek bunların nerelere göç ettiği, ortamlarına ne kadar uyum sağladığı gibi çalışmalar hem dünya için orijinal hem de Türkiye için ilk yapılan çalışmalar oldu. Biz bu çerçevede deniz kaplumbağalarının özellikle rehabilitasyonundan sonra sırtlarına uydu cihazı takarak GPRS yöntemiyle aldığımız sinyaller sayesinde Akdeniz'de nerelere göç ettiklerini takip etmeye başladık" dedi.
Kaska, uydu üzerinden takip ettikleri deniz kaplumbağalarının, dişilerin bir kısmının Türkiye'de kaldığını bir kısmının da Akdeniz'in güneyine ya da Afrika'nın kuzeyine Tunus'a, Cezayir'e, Libya ve Mısır gibi bölgelere göç ettiklerini bildirdi.
Erkek bireylerin de dişilerle birlikte göç ettiğini zannettiklerini fakat takip ettikleri 5-6 erkek caretta caretta da durumun böyle olmadığını fark ettiklerini dile getiren Kaska, "Erkek bireyler kış aylarını sahillerimizde geçiriyorlar. Erkek caretta carettalar Türkiye'yi vatan edindi. Erkekler yazın da dişiler geldiğinde onlarla çiftleşerek yumurtlama ve üremeye katkıda bulunuyorlar. Dolayısıyla bu yönüyle kumsallarımız ve ülkemiz sularının sadece kumsalların korunması bakımından değil, bölgede yaz ve kış devamlı olarak burada duran erkek deniz kaplumbağalarının korunması bakımından da önemlidir. İşte biz bu çalışmalarımızı önümüzdeki günlerde Amerika'da yapılacak olan sempozyumda orijinal bir bildiri olarak sunacağız" diye konuştu.
-"Caretta carettaların korunması, neslin devamı açısından çok önemlidir"-
Kaska, deniz kaplumbağalarının vücut ısılarının, çevre ısısına göre değiştiği için onları "soğukkanlı" ya da "vücut ısısı çevre şartlarına göre değişen" canlılar olarak nitelendirdiklerini vurgulayarak, şunları kaydetti:
"Bu nedenle kaplumbağalar soğuk ortamda kalarak ya kış uykusuna yatacak ya da vücutları için sıcak olacak daha sıcak sulara göç edecekler. Fakat Türkiye'nin sahilindeki sular gerek kış dönemi, gerek küresel ısınmanın etkisiyle gerekse sularımızın bazı sıcak su kaynakları oluşumu sebebiyle bu bölgede kaplumbağaların göç etmediğini gördük. Bunların özellikle erkek bireyler olması da bir o kadar önemli. Çünkü erkek bireyler popülasyon içerisinde çok az bir yüzdeyi teşkil ediyor. Yavruların yüzde 80-90'ı dişi, yüzde 10-20 oranında erkek bireyler çıkıyor. Dolayısıyla caretta cerattaların korunması, neslin devamı açısından çok önemlidir."
-"Sinyaller sayesinde sularımızın nerelerinde dolaştığını takip ediyoruz"-
Uydu cihazı sayesinde takip edilen bu çalışmalar sonucunda Yunanistan'dan ya da İtalya'dan markalanan kaplumbağaların, kış dönemini de Türkiye sularında geçirdiklerini bildiklerini kaydeden Kaska, "Uydu cihazıyla gün gün onların gittiği yerlerin sinyallerini takip ederek sularımızın nerelerinde dolaşıyor, ne kadar derinlikte dolaşıyor bununla ilgili bilgileri de alıyoruz. Deniz kaplumbağaları, Akdeniz ve Türkiye için orijinal bilgilerdir. Takip sayesinde caretta carettalar yeni kumsallar keşfedecekler. Geçen yıl Kuşadası'nda ilk kez bir yuva bulundu. Bunu koruyarak denize yeni yavrular bırakıldı. Bunlar belki bugünkü gibi, 25-30 yıl sonra vatanımız orası diyerek, burayı uygun üreme kumsalları haline dönüştürebilirler" diye konuştu.
