ODTÜ Öğretim Üyesi Doç. Dr. Utku Kanoğlu, tsunami afetlerine yeni boyut kazandıracak çalışmasıyla bilim dünyasına damga vurdu. Kanoğlu, tsunaminin bugüne kadar açıklanamayan nedenlerini anlattı
ODTÜ Mühendislik Bilimleri Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Utku Kanoğlu, tsunami afetlerine yeni boyut kazandıracak çalışmasıyla bilim dünyasına damga vurdu. Kanoğlu, dünyanın en saygın bilim dergilerinden biri olan Proceedings of the Royal Society of London’da başyazar olarak kaleme aldığı makalesinde, tsunami dalgalarının bazı alanlarda beklenenden daha yüksek seviyelere tırmanması ve daha çok zarara yol açmasının bugüne kadar açıklanamayan nedenlerini anlattı. Kanoğlu’nun tezi, dünyaca ünlü pek çok otoriteden destek gördü.
Kanoğlu, tsunaminin deprem olduktan sonra deniz tabanında meydana gelen hareket sonucunda oluştuğunu söyleyerek, “tsunami mıknatısı” çalışmasıyla ilgili şunları anlattı:
‘Tsunami mıknatısı’
“Bu hareket, bir çökme ve yükselme hareketi. Biz hidrodinamik mühendisleri olarak bu hareketi, aynı şekilde denizin yüzüne aktarıyoruz. Yani deniz yüzeyinde çok ani olarak böyle bir hareketin olduğunu varsayıyoruz. Daha sonra su, bu konumunu koruyamayacağı için tsunami dediğimiz dalgalar oluştuğunu ve bu dalgaların kıyıya ve kıyıdan uzağa doğru yayılmaya başladığını biliyoruz. Şu ana kadar geliştirilen matematik modellemeler, genellikle bir boyutlu olarak yapıldı ve bu çalışmalarda çöküntü olan tarafta daha fazla etki olduğu gözlendi.
Biz bunu iki boyuta taşıdık ve tsunaminin öncü çöküntü olarak yayıldığı tarafta önünde enerjisini odaklayan çok büyük bir mercek varmış gibi davrandığını gördük. Hepimizin çocuklukta cam ya da mercek parçasıyla kağıt yakması gibi. Kenarlarda oluşan küçük dalgalar ortaya doğru geliyor ve ortadan gelen dalgayla birleşiyor. Böylece o bölgede daha fazla dalga yüksekliği gözleniyor. Bu gözlenen dalga yüksekliği de dolayısıyla daha fazla kıyı tırmanmasına ve zarara yol açıyor.”
Kanoğlu, kıyıdaki beklenmedik tırmanma olaylarının başka nedenlere bağlandığını ve açıklanamadığını söyledi. Kanoğlu, makalesini 7-12 Nisan tarihleri arasında Viyana’da yapılacak olan Avrupa Jeofizik Birliği toplantısında sunacak.
