Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş danışmanlığında yürütülen araştırmada, Türkiye'de balıkçıların kullandığı ağların yapısı nedeniyle yasağa rağmen avlanmaması gereken tür ve boylarda balığın avlandığı belirlendi.
Ertuğ Düzgüneş, Karadeniz'de hamsi avında kullanılan gırgır ağlarının 1.5 futbol sahası genişliğindeki alanı kaplayabilen, 90-100 kulaç derinliğe ulaşabilen ve tonlarca balığı hapsederek avlayan ağlar olduğunu belirtti.
İnce göz açıklıklarına sahip bu ağlardan çevirme sonrası avlanmaması gereken türler çıktığını ifade eden Düzgüneş, "Bu ağlardan küçük boyda hamsi, istavrit, palamut çıkabiliyor. Bu nedenle Karadeniz'deki ağların yapısıyla ilgili çalışma yaptık. Çalışmada küçük balıkların daha çok kıyıya yakın yerlerde olduğunu gördük. Şayet uzatma ve gırgır ağları kıyıya yakın yerlerde kullanılıyorsa gelecek neslin garantisi olan küçük balıklar avlanılıyor. Bu önemli bir sorun, bu bakımdan ağlarımızı seçici hale getirmeliyiz" dedi.
Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın denizdeki avcılıkla ilgili bazı önlemler aldığını ancak bunların yeterli olmadığını öne süren Düzgüneş, şunları söyledi:
"Önlemlerden bazıları avlanmaması gereken balıkların kaçışını kolaylaştırmak için uzatma ağlarında ağ göz açıklıklarını ayarlamak, trol ağlarında trol torbası ağ göz açıklığını karagözlü ağlardan oluşturmak. Ama gırgır ağlarında böyle bir önlem yok. Tonlarca balığı hapsettikten sonra küçük balıkların kaçma şansı yok. Balık pompasından alınan balıklar ızgara sisteminden geçirilip tekrar denize iade ediliyor ama bir kez strese giren balıkların denizde eski canlılıklarına kavuşması mümkün değil. Başka çevre dostu avlanma yöntemlerini geliştirmeliyiz. Örneğin gırgır ağlarında neredeyse yüzde 110 oranında küçük balık avlandığını görüyoruz."
Kendi sorumluluğunda yürütülen bir doktora çalışması olan araştırmayı tamamlamak üzere olduklarını anlatan Düzgüneş, şöyle devam etti:
"Araştırmamızın sonuçlarını yayımlayacağız ve bakanlığa bazı tavsiyelerde bulunacağız. Tüm uzatma ağları ve trol ağlarında istenmeyen büyüklükte veya türlerde balık avlandığı yönünde çok önemli bulgularımız var. Bu Türkiye çapında bir sorun. Av araçlarımızı uygun niteliklere kavuşturmamız, avlanmasına izin verilen yasal boy ve üzerindekileri avlayacak şekilde donatmamız gerekiyor. Burada amacımız yaptırım değil. Balıkçıların da buna katılması lazım ve az avlayarak veya koruyarak avlayarak stokları sürdürülebilir kılmak çok önemli. Bunu beraber başarmak zorundayız. Bu bakımdan balıkçılar ile diyaloğumuz sürüyor. Sürdürülebilir balıkçılık için yapılabilecek başka bir iş yok."
-Avlanmaması gereken balıklar avlanıyor-
Balıkçı teknelerinde Avdan örneklemelerle tespitler yaptıklarını anlatan Düzgüneş, "Ayrıca 2 araştırma gemimiz var, bu gemilerle de balıkçıların trol ağlarına benzer göz açıklıklarına sahip ağlarla deneysel avcılık yapıyoruz ve sonra bunları karşılaştırıyoruz. Böylece avlanmaması gereken balıkların avlandığı ortaya çıkıyor. Eskiden bu yönde gözlemlerimiz vardı şimdi tespitlerimiz var" diye konuştu.
Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş, araştırma sonrası balıkçılara da önerilerde bulunacaklarını ifade ederek, "Elbette ki bir trol, gırgır ağı, küçük balıkçı için uzatma ağı çok kısa sürede değiştirilebilir bir şey değil. Mutlaka devletin desteğini almak gerekiyor ki balıkçılar sakıncalı nitelikteki av araçlarını kullanmayı bıraksınlar, arzulanan göz açıklıklarındaki ağların temini için gönüllü olsunlar. Bugün hiçbir balıkçıya trol veya gırgır ağınızı bırakın şu nitelikte yeni bir ağ yapın diyemezsiniz, çünkü çok ciddi bir yatırım" dedi.
Türk balıkçılığının kurtarılması için önlemler alınması gerektiğini vurgulayan Düzgüneş, şunları kaydetti:
"Türkiye balıkçılığına gerek av filosu gerek işleme tesisleri olarak çok büyük yatırımlar yapılmış. Şimdi ülkemizde var olan stokları aşırı işletiyoruz görüşüne varıyorsak bunun nedeni de sektördeki aşırı yatırımdır. Balıkçılığımızı kurtarmak istiyorsak bu yatırımın bir şekilde durdurulması, yavaşlatılması veya başka alanlara kaydırılması gerekiyor."
