Kuzey Kutbu’nda küresel ısınmanın etkisiyle karların rekor bir hızla erimesi dünyanın süper güçlerini daha önce boş alan olarak kabul edilen topraklar üzerinde siyasi etki ve ekonomik nüfuz elde etme yarışına soktu.
İklim değişikliği nedeniyle Kuzey Kutbu’nda eriyen karların altında yer alan petrol, doğalgaz ve minerallere ulaşılma ihtimali daha da arttı.
Çin’in kutuptaki ham maddeler için önceden harekete geçip bu yıl oldukça aktif olması, Batılı büyük ekonomileri alarma geçirdi.
ABD, Rusya ve diğer AB üyesi ülkelerin Kutup’ta toprağı bulunurken, Çin’e ait böyle bir alan bulunmuyor. Bu yüzden de bölgede yer elde etmek için zenginliğini ve diplomatik güçlerini kullanıyor.
Avustralya merkezli araştırma şirketi Lowy Uluslararası Politika Enstitüsü direktörü Linda Jakobson, “Kuzey Kutbu son iki yıldır Çin’in yurtdışı politikalarının gündeminde yer alıyor. Çin bir şekilde bölgede yer almanın yollarını arıyor” dedi.
Çin bölgeye ilk araştırma gemisini Ağustos’ta gönderdi. Çinli yetkililer kuzey kutbu ülkeleriyle daha iyi ilişkiler kurmak için bu yaz Danimarka, İsveç ve İzlanda’yı ziyaret etti ve oldukça kârlı ticaret anlaşmaları teklif etti. Üst düzey yetkililer, Grönland’de önemli teklifler sundukları toplantılar düzenledi.
BATILI ÜLKELER TEDİRGİN
Batılı ülkeler Çin’in bu fakir ve nüfusu az olan adaya önemli yatırımlar yapıyor olmasından büyük endişe duyuyor.
Danimarka Krallığı’na bağlı olsa da kendi kendini yöneten özerk bir bölge olan Grönland’ın bu kadar tedirginlik yaratmasının ana nedeni buz dağlarının erimesiyle birlikte nadir bulunan ham maddelerin ve mineral sahalarının ortaya çıkması.
Bu değerli madenler cep telefonu üretimi ve askeri güvenlik sistemlerinde kullanıldığından büyük önem taşıyor.
Bu endişe sadece ülkeler arasında sınırlı kalmadı. Geçtiğimiz Haziran’da Avrupa Birliği Başkan Yardımcısı Antonio Tajani, Grönland’i ziyaret etti ve bölgedeki yetkililerle Çin’in nadir bulunan değerli madenlere erişmesini engellemek için yüz milyonlarca dolarlık yardım teklifinde bulundu. Hatta Tajani, gezisini “ham madde diplomasi” olarak adlandırdı.
Grönland, ABD Hava Kuvvetleri’nin en kuzeydeki üssü olan Thule’ün bulunduğu Kuzey Amerika’ya çok yakın. Bu yüzden kutuplar ABD’nin dış politikasında büyük önem arz ediyor.
ÇOK AZ ÇALIŞMA YAPILDI
Bugüne kadar Kuzey Kutbu’ndaki kaynaklar için çok az aktif arama yapıldı. Grönland’de şu anda sadece bir tane çalışan maden var ama önümüzdeki dönemde bunlara 100 tane daha eklenmesi planlanıyor.
Alaska, Kanada ve Norveç’te olduğu gibi Grönland’de petrol ve doğalgaz şirketleri ciddi araştırmalar yapıyor. Uzmanlar da dünyanın petrol ve doğalgaz rezervlerinin yüzde 20’sinin kutuplarda olduğunu söylüyor.
Bununla birlikte, bölgede havanın eskiye kıyasla daha sıcak derecelerde olması arama çalışmalarının bir ay daha uzamasını sağladı.
10 YILDA BUZ KALMAYACAK
Bu yaz Grönland’deki yoğun bu sahalarının yüzeyinin yüzde 97’si erirken, bilim adamları şu anki hesaplamalara göre bu on yılın sonunda kutuplardaki buzlar tamamen eriyebileceğine dikkat çekiyor.
Grönland Ecosyst araştırma kurumunun üyelerinden Doktor Morten Rasch, “Olaylar bilimsel araştırmaların tahminlerinden çok daha hızlı bir şekilde gelişiyor” dedi.
KİM YÖNETİYOR?
Kutuplar Birleşmiş Milletler Denizler Kanuna göre yönetiliyor. Buna göre kutup bölgesinde yer alan ülkeler kara sınırından 200 deniz mili uzağı da ekonomik sınır içinde gösteriliyor. Bu ülkeler kıta sahanlığı içinde yer aldığı sürece, denizaltı araştırmalar da yapabiliyor. Kuzey Kutbu’nun daha uzak mesafeleri kimseye ait olmadığından, burada şartlar çok daha zor.
Sınırların olmadığı bir bölgede sınır hakkı Kanada, Danimarka ya da ABD, Danimarka arasında oluyor.
