Rus denizciler, Kuzey Deniz Yolu'nu keşfe ilk defa yaklaşık 500 yıl önce çıkarken, 1959’da seferlerine başlayan Lenin gemisi de söz konusu serüvende önemli bir yer tuttu.
Kuzey Deniz Yolu'nu yıl boyunca gemi trafiğine açarak stratejik bir ticaret yolu yaratmak isteyen Sovyetler Birliği, zengin enerji ve maden kaynaklarına sahip bölgede yeni ekonomik imkanları da keşfetmek istedi. Ülkenin kuzeyindeki hedeflerine ulaşabilmek için nükleer buzkıran inşa etme kararı alan Sovyet yönetimi, Sovyet Birliği'nin kurucusunun soyadını taşıyan buzkıran "Lenin"i 3 yıl 3 ayda tamamladı.
Dünyanın ilk nükleer buzkıranı Lenin, Kuzey Kutbu buzullarında 30 yılı aşkın süre görev yaptıktan sonra müzeye dönüştürülerek ziyaretçilere açıldı. Sovyet döneminde Kuzey Deniz Yolu'nu yıl boyunca açık tutarak yeni ticaret koridorları oluşturma hedefinin bir parçası olarak inşa edilen Lenin, bu stratejide kilit bir rol oynadı.
Tasarım, hizmete giriş ve teknik yenileme
Sovyet yönetimi tarafından, ülkenin kuzey hedeflerine ulaşmak için nükleer buzkıran inşa edilmesine karar verildi ve Sovyetler Birliği'nin kurucusunun soyadını taşıyan buzkıran "Lenin" 3 yıl 3 ayda tamamlandı. Gemi, 1957'de yapılan ilk denemelerin ardından 1959'da faaliyete alındı.
Başlangıçta üç reaktörle çalışan Lenin'e, teknolojideki gelişmeler doğrultusunda güç sistemi sökülerek yerine daha güvenli ve modern iki yeni reaktör yerleştirildi; bu yenileme geminin hizmet süresini uzattı ve güvenilirliğini artırdı.
Lenin, 134 metre uzunluğunda, yaklaşık 17 bin ton ağırlığında olup güçlü motorları sayesinde aylarca zorlu koşullarda görev yapabilecek donanımdaydı. Nükleer gücü sayesinde uzun süre yakıt ikmali gerektirmeden sefer yapabilen gemi, servis süresince 654 bin deniz milinden fazla yol kat etti.
Müze, ziyaretçi deneyimi ve eğitim işlevi
1989'a kadar aktif görevde kalan Lenin, hurdaya çıkarılmak yerine göreve başlamasının 50'nci yılında Murmansk'ta müze olarak hizmete açıldı. Gemi, Rusya'nın "federal öneme sahip kültürel mirası" unvanına sahip.
Müze, açılışından bu yana 1 milyona yakın ziyaretçi ağırladı. Ziyaretçiler rehberli turlar eşliğinde geminin köprüsü, makine dairesi, mürettebat kamaraları ve haberleşme odalarını gezebiliyor. Denizci kamaraları interaktif sergi salonlarına dönüştürülmüş durumda ve multimedya uygulamaları ile buz kırma sesleri, kutup ayakları projeksiyonları ve Kuzey Kutbu yaşamına dair görseller sergileniyor.
Lenin ayrıca okullar, üniversiteler ve uzmanlar için Arktik doğası ve nükleer enerji alanında bir eğitim mekânı olarak kullanılıyor; gemide bilimsel toplantılar ve kültürel etkinlikler düzenleniyor.
Rusya'nın nükleer buzkıran serüveni ve filonun durumu
Rusya, Kuzey Deniz Yolu'nu geliştirmeye stratejik önem veriyor; bu yol Kara Denizi'nden Bering Boğazı'ndaki Dejnyov Burnu'na kadar uzanan yaklaşık 5 bin 600 kilometrelik bir hattı kapsıyor. Nükleer buzkıranlar, farklı yakıtlı gemilere kıyasla yaklaşık 5 ila 7 yıl yakıt takviyesine ihtiyaç duymayan, 80 bin beygir gücüne varabilen motorlarla buzları kırarak ticari gemiler için koridorlar oluşturuyor.
Rosatom'un alt kuruluşu Atomflot'un filosunda, Arktika tipi Yamal ve 50 Let Pobedyi, Taymır tipi Taymır ve Vaygach, Proje 22220 temelinde inşa edilen Arktika, Sibir, Ural ve Yakutiya adlı olmak üzere sekiz nükleer buzkıran bulunuyor. Taymır ve Vaygach daha çok nehir girişleri gibi bölgelerde faaliyet gösterecek şekilde tasarlanırken, Proje 22220 tipi buzkıranlar hem Sibirya nehirlerinin girişlerinde hem de Arktik Okyanusu denizlerinde görev yapabiliyor.
Atomflot, filoya daha fazla nükleer buzkıran katmak için çalışmalarını sürdürüyor ve Rusya, Kuzey Deniz Yolu'nda ticari gemilerin seyrüseferini yıl boyunca düzenli hale getirmeyi hedefliyor.
DENİZ HABER AJANSI
