Dünyanın dördüncü büyük tatlı su kütlesi Aral Gölü yüzde 90 oranında kurudu
Orta Asya'nın tam kalbinde yer alan dünyanın dördüncü büyük tatlı su kütlesi, yüzde 90 oranında tamamen kurudu. BM Genel Sekreteri Ban, Aral Gölü'nün kurumasının yer kürenin en şok edici afetlerinden biri olduğunu söyledi.
Dünyanın dördüncü büyük tatlı su kütlesi yüzde 90 oranında tamamen kurudu. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Ban Ki-moon dün yaptığı açıklamada Orta Asya'ın kalbindeki Aral Gölü'nün kurumasının yer kürenin en şok edici afetlerinden biri olduğunu söyledi. Ban, Orta Asya liderlerini, çözüm için acil olarak herkete geçmeye çağırdı. Bir zamanlar dünyanın dördüncü büyük gölü olan Aral'n kurumasının en büyük sebebin, Sovyetler Birliği'nin gölü besleyen nehirlerin yönünü değiştirerek, pamuk yetiştirmek üzere kurak bölgelere yöneltmesi olduğu belirtiliyor. Bir zamanlar balık cenneti olan gölün kurumasıyla ortaya çıkan bozkırlarda artık karada kalan tekneler, bölgeye gökten düşmüşler gibi bir izlenemi veriyor.
Tuzlu toz, Orta Asya'nın sağlığını tehdit ediyor
Gölün kuruması ayrıca ortaya büyük miktarda tuzlu bir toz tabakası çıkardı. Rüzgarla, Japonya'dan İskandinav ülkelerine kadar uçan bu tuzlu tozlar, özellikle Orta Asya'ya sağlığı tehdit ediyor. Orta Asya gezisi kapsamında bölgede bulunan BM Genel Sekreteri Ban ki-moon, pazar günü bölgede helikopterle gezerek incelemelerde bulundu. Özbekistan'ın Karakalpak bölgesinde, bir zamanlar bir sahil şeridiyken artık bozkırın ortasında bir yerleşim birimi haline gelen Munyak şehrini ziyaret eden Ban, biz zamanlar balıkların dolaştığı yerlerde şimdi devlerin gezdiğine dikkat çekerek, ''Eskiden liman olan yer artık bir gemi mezarlığı. Hiç şüphesiz insanlığın en büyük doğal afetlerinden, çevre felaketlerinden biri. Şok oldum'' dedi.
Aral Gölü'nün kuruması, Ban'ın 5 Orta Asya ülkesini kapsayan 6 günlük seyahatinin en öncelikli konusuydu. ''Bütün bölge liderlerini biraraya gelip çözüm bulmaları için uyarıyorum'' diye konuşan Ban, en üst seviyede Birleşmiş Milletler desteği vaadetti. Ban'a Özbekistan'da bir brifing veren Özbek liderler ise, Tacikistan'ın inşa ettiği barajlar sebeiyle Özbekistan'a gelen suda büyük azalma olduğunu savundular. Tacikistan ise, hidroelektrik santrallerini en büyük gelir kaynaklarından biri olarak görüyor. Uzmanlar başta Orta Asya olmak üzere dünyada su paylaşımı konusunda yaşanan rekabetin ve gerilimin dozunun her geçen gün artacağını öngörüyor. Ban'ın Orta Asya gezisindeki bir diğer konusu da bölge ülkelerinde yoğun şekilde yaşanan insan hakları sorunu oldu. Bu konunun özellikle Ban'ın Pazartesi günü Özbekistan lideri İslam Kerimov ile yapacağı görüşmesinin en hassas konusu olacağı belirtiliyor. Kerimov, Özbekistan'a muhalefete karşı uyguladığı şiddetli baskı sebebiyle bir süredir uluslararası toplumun hedefinde yer alıyor. BM İnsan Hakları Komitesinin iki hafta önce yayınladığı raporda da Özbekistan'a yönelik sert eleştiriler yer alıyordu.
