Wall Street Journal'da (WSJ) yayınlanan analize göre, sadece Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yakınındaki oligarklar değil, Moskova'dan bavullarında nakit parayla uçan muhaliflere ve ülkede kariyer sahibi beyaz yakalı teknoloji çalışanlarına kadar pek çok Rus kendileri için henüz herhangi bir yaptırımın olmadığı Türkiye'ye yöneliyor.
Rus parasının akışı, iki ülke arasında aracılık yapan ancak bir yandan da Ukrayna'nın işgaline karşı çıkan Türkiye'nin pozisyonunu iyice karmaşık hale getiriyor.
ABD ile stratejik müttefikliği bulunan ve NATO üyesi olan Türkiye, işgali kınadı ancak Rusya'ya yaptırım uygulamamayı tercih ederken bir yandan da Ukrayna'ya Rus ordusuna ağır zayiatlar verdiren silahlar sattı.
TÜRKİYE'NİN EKONOMİK VE POLİTİK DURUMUNUN ETKİSİ
Tüm bunların Türkiye'nin kırılgan ekonomisi ve batı ile olan ilişkilerinde yaşan olumsuzluklar ile ilgili olduğunu düşünenler var. Hem en büyük ihracat kalemlerinden biri haline gelen insansız hava uçaklarını satabilmek hem de birçok ticaret ve yatırım anlaşması yapılmış olan Rusya ile arayı bozmamak adına Ankara'nın birbiriyle çelişen adımlar atmakta olduğu görülüyor.
Türk hükümeti, para yasal olduğu sürece oligarklardan bile Rus fonlarının akışını durdurmayacağını açıkladı.
Geçen yıl, liranın 3 aydan kısa bir sürede dolar karşısında değerinin yaklaşık yüzde 45'ini kaybetmesine neden olan ekonomik krizin ardından Türkiye'nin çok acil dövize ihtiyacı var.
WSJ'ye göre, Şubat ayında başlayan işgalden sonra binlerce Rus Türkiye'ye uçtu. Bu Ruslardan bazıları, kozmopolit İstanbul'a veya savaştan önce Ruslar için popüler bir turizm merkezi olan ve bazıları için kalıcı bir ev haline gelen Antalya gibi sahil tatil şehirlerine taşındı.
Ruslar, bankalarını Swift ödeme sisteminden kesen Batılı yaptırımları ve yurtdışına gönderebilecekleri döviz miktarını sınırlayan Moskova'nın sermaye kontrollerini aşmak için çeşitli araçlar kullanıyor.
WSJ makalesi için görüşülen Ruslar’a ve Türkler’e göre en yaygın olanlar arasında şunlar yer alıyor:
1.Türkiye'de faaliyet gösteren Rus nakit transfer şirketleri
2.Kripto para birimleri
3.Havalimanları aracılığıyla binlerce dolar nakit taşıyanlar.
Rusya'ya ve oligarklara sert yaptırımlar uygulamakta olan Batı ise şimdilik Ukrayna ve Rusya'yı aynı masaya oturtup müzakere şansı sağladığı için Türkiye'nin tutumuna ses etmiyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın kamuya açık verilerine göre, Mart ayı ortasında sadece 2 gün içinde yerel bankalarla yapılan takaslar sonucunda yaklaşık 3 milyar dolar girdisi gerçekleşti.
HSBC Türkiye ve başka büyük Türk bankalarında yöneticilik yapmış olan Ömer Gençal, bu paranın büyük ölçüde Rus mevduatlarından oluştuğunu söyledi. Gencal, "Bu para Türk bankalarına aktı ve onlar da takas yoluyla merkez bankasına aktardılar. Ruslar için Türkiye'yi güvenli liman haline geldi” diyor.
TÜRK VATANDAŞLIĞI İÇİN EMLAK SATIN ALIYORLAR
Benzer şekilde emlak komisyoncuları da yatırım yoluyla vatandaşlık programı kapsamında Türk pasaportu almak için Rusların Türkiye'de 250 bin dolar ve üstü mülk satın almalarında artış yaşandığını söylüyor.
İstanbul emlak şirketi Golden Sign'ın CEO'su Gül Gül, geçtiğimiz ay Rusların, çoğunlukla Arap ülkelerinden gelen eski müşteri tabanını geçmeye başladığını söylüyor. Gül'e göre yeni gelen Ruslar, vatandaşlık için gereken 250 bin doları genellikle nakit olarak bir seferde yatırıyor ve bazen dört daire birden satın alıyorlar.
Gül, “Şu anda sattığımız 10 daireden 6-7'sini Ruslar alıyor. Çoğunlukla iş adamları, zenginler, bazıları oligark." diyor.
ABRAMOVİÇ VE MEDVEDEV'İN DEV YATLARI DA TÜRKİYE'DE
Varlıklarını Türkiye'ye getiren oligarklar arasında son haftalarda 2 adet süper yatının Türk karasularına demirleten Roman Abramoviç de var.
Abramoviç, Türkiye'nin aracılık ettiği Rusya-Ukrayna barış müzakerelerinde önemli bir aktör olarak ortaya çıktı. Abramoviç, haftalarca Putin ile iletişimde olduktan sonra, 29 Mart'ta İstanbul'da Rusya ile Ukrayna arasındaki resmi müzakerelere de katıldı. Ancak şimdiye kadar oynadığı role ilişkin hiçbir yorum yapmadı.
Kamuya açık gemi takip verilerine göre, eski Rusya Devlet Başkanı Dmitry Medvedev'e ait 74 metre uzunluğundaki Universe adlı bir başka yat da geçtiğimiz hafta İstanbul'a demirleyenler arasındaydı.
DENİZ HABER AJANSI
