Denizlerdeki petrol kirliliği, TÜBİTAK’ın desteğiyle geliştirilen özel süngerle temizlenebilecek. Prof. Dr. Oğuz Okay, ağırlığının 25 katı kadar petrol emen süngerin Boğaz’da kullanılabileceğini söylüyor
Denizlerde meydana gelen kazalar sonucu ortaya çıkan petrol kirliliği, TÜBİTAK’ın desteğiyle geliştirilen özel sünger yardımıyla kısa sürede temizlenecek. İTÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Oğuz Okay, ağırlığının 25 katı kadar petrol emen süngerin İstanbul Boğazı’nda kullanılabileceğini söyledi.
İstanbul boğazındaki gemi kazaları sonucu denize yayılan petrol ve türevlerinin yarattığı çevre sağlığı riskini ortadan kaldırmak için yola çıkan Prof. Dr. Oğuz Okay, Polimerik Jeller Araştırma Laboratuvarı’nda “süngerimsi madde” olarak bilinen petrol sorbentini geliştirdi.“Petrol Döküntülerinin Deniz Ekosistemi ve Atık Sulardan Uzaklaştırılması için Yeni Bir Sorbent Üretimi ve Uygulaması” projesi için TÜBİTAK Araştırma Destek Programları Başkanlığı (ARDEB), yaklaşık 450 bin TL destek verdi.
Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Projelerini Destekleme Programı desteğiyle geliştirilen sorbent, batmadan su yüzeyinde durarak gözenekleri ve moleküler yapısı nedeniyle sadece petrolü emiyor.
Tekrar kullanılabiliyor
Denize yayılan petrol ve türevlerinin daha önce de mekanik olarak suyun yüzeyindenalınabildiğini belirten Prof. Dr. Okay, “Bizim geliştirdiğimiz sorbentten önce de deniz üzerindeki petrol çekilebiliyordu. Mesela talaşı koysanız talaş da petrolü tutabilir. Ama petrolü emme miktarı çok azdır ve tekrar kullanılamaz, kendisi de bir atık olur.Diğer yandan şu an piyasada olan ticari sorbentler de petrolü emebiliyor. Ancak sadece bir defa kullanılabiliyor ve kullanım sonrası bir atık oluyor. Biz TÜBİTAK, İTÜ ve Sabancı Üniversitesi ortak çalışmasıyla kauçuk esaslı emici bir sorbent de üretip uluslararası patentini aldık. Daha sonra 1 gramı 25 gram petrolü 1 dakika içinde emen yeni sorbenti geliştirdik. Hızlı emişi ve tekrar kullanım özelliği bulunan sorbent ile denizlere dökülen petrolü tamamen geri kazanabiliyoruz“ dedi.Okay, ağırlığının 25 katı kadar petrol emen sorbentin İstanbul boğazında kullanılabileceğini söyledi.Büyük sorbentlerin bir geminin arkasına takılarak riskli bölgelerdeki petrol ve türevlerini toplayabileceğini belirten Okay, “Sorbent petrole doyduktan sonra denizden çekilecek ve bir makine yardımıyla sıkılacak. Böylece kaybedilen petrol ve türevleri geri kazanılacak. Sorbent tekrar tekrar kullanılabildiği için çalışmalar hızlı bir şekilde tamamlanacak” dedi.Geliştirdikleri sorbentin seri üretimi için destek beklediklerini belirten Okay, denizlerin kirlilik oranlarını araştıran bazı birimler dışında sorbentlere yeterince ilgi gösterilmediğini sözlerine ekledi.
Yılda 150 milyon ton petrol taşınıyor
Türk boğazlarından yılda yaklaşık 150 milyon ton petrol geçerken, dünya denizlerinde her yıl yaklaşık 2 milyar ton petrol taşınıyor. Boğazlarda kaçınılmaz olarak deniz kazaları da meydana geliyor. Dünyada da benzer sorunlar halen sürüyor. Meksika Körfezi’nde 2010’da meydana gelen patlama ve yangının ardından batan petrol platformundan çevreye yayılan petrolün çevreye verdiği zararlar hâlâ sürüyor.
