Rusya'nın eski Sovyet toprakları dışındaki tek askeri üssü, diğer üslerle karşılaştırıldığında, oldukça mütevazi. Ancak Suriye'deki üssün Moskova için önemi kapasitesiyle ölçülmüyor
SSCB toprakları dışındaki tek Rusya üssü olan Suriye'deki Tartus limanı, önemi küçük bile olsa Moskova'nın Orta Doğu'daki kalıcı etkisinin bir sembolü...
Analistler, Suriye'de tırmanan çatışmalara rağmen, Beşar Esad rejimine desteğini devam ettiren Rusya'nın tavrını bu üssü terketmekteki isteksizliğine bağlıyor. Az sayıda Rus personeli, büyük gemiler için sığ bir limanı olan ve Rus donanması tarafından sadece zaman zaman ziyaret edilen üs aslında mütevazi...
Bazı analistler "üs" teriminin bir isim yanlışlığı olduğunu ve Rus ordusunun tesisi sadece "Rus donanmasının askeri-teknik tedarik noktası" oalarak adlandırdığını söylüyor.
Ama yine de Akdeniz kıyısında- kendi sınırları dışında, Ortadoğu'nun içinde- bir askeri tesise sahip olmanın Rusya için sembolik değeri göz ardı edilemez.
Bu hafta Rus Savunma bakanlığı, batıya karşı açık bir güç gösterisi olarak, 11 Rus donanma gemisinin kısa bir süre için Akdeniz'e girerek büyük bir dağıtım yapacağını ilan ederek dikkatleri çekti.
Interfax haber ajansına göre, bunların anti-denizaltı destroyeri Amiral Chabanenko da dahil olmak üzere, en azından yedisi yakıt ikmali ve yeni malzeme alımı için Tartus'u ziyaret edecek.
Moskova'daki ABD ve Kanada Çalışmaları Enstitüsü'nden Alexander Shumilin "Tartus bir sembol olarak ve teknik ve taktik açıdan önemli" diyor:
"Bu Akdeniz'deki Rusya'nın tek noktası ve Rus bayrağının varlığı siyasi açıdan önemli. Ama gerçek bir askeri üs değil. Ve artık bir üs haline getirme perspektifi yok."
Rusya Bilimler Akademisi Orta Doğu Merkezi'nden Alexander Filonyuk Tartus'u "bir üs değil gemilere hizmet için teknik bir nokta" olarak tanımlıyor.
"Tekne ve yakıt ikmali için demirleme imkanı olan küçük bir alan. Tabi ki buna sahip olmak, olmamaktan daha iyi. Ama kaybetmek stratejik olmaz."
SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ KALINTISI
Tartus tesisi eski Suriye lideri ve sadık Kremlin müttefiki Hafız Esad döneminde, SSCB genel olarak Rus yanlısı ve laik Arap dünyasında kilit bir oyuncuyken, Moskova ile kurulan yakın bağların bir kalıntısı.
Rusya halen Ukrayna ve Azerbaycan'dan Tacikistan'a uzanan eski Sovyetler Birliği haritasında yayılmış askeri üslere sahip, Tarstus Moskova'nın hırslarını küresel ölçekte olduğu zamanların hatırlatıcısı.
Tartus üssü 1971 yılında Sovyet filosu bir Akdeniz Filosu olarak anılırken yapılan ve Sovyetler Birliği'nin çöküşünden sonra ortadan kalkan bir anlaşma sonucu kuruldu. Buna rağmen, Moskova Tartus'u elinde tuttu. Filonyuk "Suriye ile ilişkileri kendi içinde önemlidir. Rusya tarihsel olarak bu ülkeye bağlıdır. Suriye ortağımız ve Ortadoğu'da müttefikimiz. Biz bu pozisyonu korumak istiyorsanız" diyor.
"RUS İSTİHBARATI MERKEZİ"
220 kilometre Şam kuzeybatısında yer alan üs, resmi Rus basınına göre sadece 50 Rus denizci askerini barındırıyor. Üs, onarım, depolama ve kışla ile yüzer iskeleden oluşuyor.
Devlet televizyonuna bağlı haber kanalı Vesti 24 üsse nadir erişimlerden birinde temel kesintiler sonrası tesisin daha da basit olduğunu gösterdi. Spor ekipmanları doğaçlama ve personel yetersiz payları tamamlamak için bahçelerde sebze yetiştiriyor.
Muhabir, çekim yapılan tuhaf şekilde sessiz binada "tüm aileler bu barakalarda yaşardı. Şimdi koridorlarda sessiz," anonsu geçiyor.
Ancak bazı Batılı yorumcular Tartus'un ayrıca Orta Doğu'da Rus istihbaratı için bir merkez olarak hizmet verdiğine inanıyor.
2010 yılında Rusya'nın askeri gizli servisi GRU'nun üst düzey ajanlarından General Yuri İvanov, Tartus'u ziyaret ettikten sonra Suriye'de öldü. Cesedi Türkiye sahiline vurdu ve bir yüzme kazası olduğu dışında resmi açıklama olmamıştı.
