ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino'yu, Panama'nın, Başkan Donald Trump'ın Çin'in Panama Kanalı üzerindeki nüfuz ve kontrolünü sona erdirmek için derhal adım atmaması halinde Washington'ın "gerekli önlemleri alacağı" konusunda uyardı.

Mulino, Panama Şehri'nde ABD'nin en üst düzey diplomatıyla yaptığı görüşmelerin ardından Çin ve Çinli işletmeleri ilgilendiren anlaşmaları gözden geçireceğinin sinyalini verdi ve ABD ile göç konusunda daha fazla işbirliği yapılacağını duyurdu, ancak ülkesinin dünyanın ikinci en işlek su yolu üzerindeki egemenliğinin tartışmaya açık olmadığını yineledi.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce, yaptığı açıklamada, Rubio'nun Trump'a, Çin'in Hong Kong merkezli bir şirket aracılığıyla kanal girişlerine yakın iki limanı işletmesinin su yolu için bir tehdit ve ABD-Panama anlaşmasının ihlali olduğu yönündeki mesajını ilettiğini söyledi.

Bruce, "Bakan Rubio, bu statükonun kabul edilemez olduğunu ve acil değişiklikler yapılmadığı takdirde ABD'nin Anlaşma kapsamındaki haklarını korumak için gerekli önlemleri alması gerekeceğini açıkça belirtti." dedi.

Rubio, Panama'nın tam olarak hangi adımları atması gerektiği veya ABD'nin nasıl bir misillemede bulunacağı konusunda bilgi vermedi.

Trump göreve döndükten sonra, 20. yüzyılın başlarında ABD tarafından inşa edilen ve 1999'da Panama'ya devredilen Panama Kanalı'nın kontrolünü ele geçirmekle tehdit etti ve kanalın Pekin tarafından işletildiğini iddia etti.

Panama'da askeri güç kullanımını dışlamayı reddetti ve Washington'ın Latin Amerikalı dostları ve düşmanlarından eleştiri aldı. Trump Pazar günü, birliklerin gerekli olacağını düşünmediğini ancak Panama'nın anlaşmayı ihlal ettiğini ve Amerika Birleşik Devletleri'nin kanalı geri alacağını söyledi.

"Panama Kanalı'nı Çin yönetiyor. Bu Çin'e verilmedi, Panama'ya verildi - aptalca - ancak anlaşmayı ihlal ettiler ve biz bunu geri alacağız ya da çok güçlü bir şey olacak," dedi Trump gazetecilere.

"Panama'da askere ihtiyaç olacağını düşünmüyorum" diye ekledi.

Senato kariyeri boyunca Çin konusunda uzun yıllar şahin bir tutum sergileyen Rubio, geçen hafta Sirius XM'in The Megyn Kelly Show programında, Pekin ile Washington arasında bir çatışma yaşanması durumunda Çin'in ABD nakliyesi için hayati önem taşıyan kanalı kapatmak amacıyla limanları kullanabileceğini söyledi.

Mulino, Rubio ile görüşmesinin saygılı ve samimi olduğunu söyledi. Panama'daki bazı Çinli işletmeleri incelemeye istekli olduğunu gösterdi; buna, Hong Kong merkezli CK Hutchison Holdings 0001.HK'ye, denetim sonuçları beklenerek, kanalın her iki girişindeki limanların işletilmesi için 2021'de yenilenen 25 yıllık önemli bir imtiyaz da dahildi.

ABD'li milletvekilleri ve hükümet, sözleşmeyi Çin'in Panama'daki genişlemesinin bir örneği olarak görüyor ve bunun her iki ülke tarafından 1977'de imzalanan tarafsızlık anlaşmasına aykırı olduğunu ileri sürüyor.

Panama hükümeti ve bazı uzmanlar bu iddiayı reddediyor, çünkü limanlar kanalın operasyonlarının bir parçası değil. Kanal, Panama hükümeti tarafından denetlenen özerk bir kurum olan Panama Kanalı Otoritesi tarafından işletiliyor.

Mulino, Asya ülkesinin önceki yönetimler döneminde Panama'ya yaptığı yatırımları genişlettiği Çin'in Kuşak ve Yol girişimine katkıda bulunmak için Panama ile Çin arasında varılan geniş kapsamlı anlaşmanın yenilenmeyeceğini söyledi.

"Erken sonlandırma olasılığını araştıracağız" diye ekledi.

Mulino, "Şu anda (tarafsızlık) anlaşmasına, geçerliliğine ve anlaşmayı yapmak için askeri güç kullanılmasına karşı gerçek bir tehdit hissetmiyorum" dedi ve Trump ile yüz yüze görüşmenin önemli olacağını sözlerine ekledi.

İLK TUR

Rubio daha sonra gemilerin Pasifik ile kanal arasında geçtiği Miraflores Kilitlerini ziyaret etti. Panama bayraklı bir LPG taşıyıcısının Pasifik'e inmek için kanaldan bir kilide girmesiyle kanal yetkilileri Rubio'ya bilgi verdi.

Çin, kanalın işletilmesinde hiçbir rol oynamadığını ve Panama'nın su yolu üzerindeki egemenliğine ve bağımsızlığına saygı duyduğunu söyledi.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, geçen ay ABD iddiaları sorulduğunda "Çin hiçbir zaman müdahale etmedi" dedi ve Çin'in kanalı "kalıcı olarak tarafsız bir uluslararası su yolu" olarak tanıdığını ekledi.

Rubio, göreve geldiğinde ilk kez Orta Amerika ve Karayipler'i gezerek, ABD diplomasisini Batı Yarımküre'ye yeniden odaklamayı hedefliyor. Bu çabanın bir amacı da ABD'nin güney sınırına doğru göçü durdurmak için yardım toplamak.

Ziyaret aynı zamanda ABD'nin Çin'in Latin Amerika'da artan ekonomik ve siyasi nüfuzuna karşı koyma isteğini de yansıtıyor.

Mulino ayrıca, ABD İç Güvenlik Bakanlığı ile temmuz ayında imzalanan mutabakat zaptının, Venezuelalılar, Kolombiyalılar ve Ekvadorluların Panama'daki bir hava pistinden ABD maliyetiyle tehlikeli Darien Geçidi'nden geri gönderilebilmesi için genişletilebileceğini duyurdu.

Darien Geçidi, Kolombiya'yı Orta Amerika ülkesi Panama'ya bağlıyor ve giderek artan sayıda göçmen, Amerika Birleşik Devletleri'ne ulaşmak için kuzeye doğru yolculuk yapıyor.

Rubio, Dışişleri Bakanlığı'na bölgedeki ülkelerle diplomasisinin merkezine göç sorunlarını koymasını emretti. Yetkililer, Rubio'nun bu seyahati bölgeye ABD sınır dışı uçuşlarının kabulünü kolaylaştırmak için kullanacağını söyledi.

DENİZ HABER AJANSI