"PİRİ REİS HARİTASI SAHTE OLABİLİR" İDDİASI
1513’te çizdiği dünya haritası ile denizcilik tarihine geçen Piri Reis’in adını yaşatmak isteyen UNESCO (BM Eğitim, Kültür ve Bilim Örgütü) 2013’ü Dünya Piri Reis Yılı ilan ederken harita uzun yıllardır Topkapı Sarayı’nda sergilenmiyor.
Osmanlıca hat sanatçısı Fuat Başar, haritanın Kristof Kolomb’dan faydalanarak yapıldığına dair yazıların sonradan eklendiğini iddia ederken, araştırmacı yazar Metin Soylu, depodaki ceylan derisi haritanın sahte olabileceği şüphesiyle Kültür ve Turizm Bakanlığı’na başvuru yaptı.
Kültür Bakanlığı soru işaretlerini kaldırmak için uzman bilirkişilerden oluşan bir kurulu harita üzerinde inceleme yapmak üzere görevlendirdiklerini açıkladı. Fuat Başar, 1929’da tesadüf eseri bulunan haritanın Harem Dairesi’nde Hürrem Sultan’ın odasından çıkmasının da diğer parçalarının yurt dışına kaçırıldığı şüphesini dile getirdi.
Gelibolulu denizci Muhittin Piri Reis, 1513’te Kilitbahir Kalesi’nde 29 gün süren çalışmayla bugün bile nasıl yapıldığı tam olarak çözülemeyen bir harita çizerek dünya denizcilik tarihine geçmişti. UNESCO, haritanın çizildiği tarihin 500. Yılı nedeniyle 2013’ü Dünya Piri Reis Yılı ilan ederken haritanın yıprandığı gerekçesiyle Topkapı Sarayı’nın depolarında bulunması ve yıl boyunca sergilenmemesi soru işaretleri uyandırdı. Uzun yıllardır Topkapı Sarayı’nda sergilenmediği belirlenen haritanın 2013 Piri Reis Yılı etkinlikleri kapsamında sadece bir hafta ziyarete açılacağı öğrenildi. Öte yandan büyük Türk deniz bilgini Piri Reis’in haritasıyla ilgili iki iddia ortaya atıldı.
Ünlü hattat:
“Haritanın üzerinde Kristof Kolomb’la ilgili oynama var”
2010’da UNESCO Kültür Mirası Taşıyıcısı unvanını alan Osmanlı hat ve ebru sanatçısı Fuat Başar haritanın orijinalliği konusunda şüpheleri olduğunu belirtti. Hat ve ebru sanatının en önemli ustalarından Fuat Başar, Piri Reis’in Osmanlıca yazdığı Kitab-ı Bahriye eseriyle dünya haritasında talik kırması yazı yönteminin kullandığını, oysa Güney Amerika’nın bulunduğu bölümde nesih kırması yöntemini gördüğünü söyledi. Haritanın Kristof Kolomb’un, Portekiz ve Arap haritalarından faydalanılarak çizildiğinin yazıldığı bölümün sonradan eklendiğini iddia eden Başar, böylece Piri Reis’in coğrafya bilgisi ve denizciliğine Avrupa tarafından ortak olunduğuna dikkat çekti. Başar, haritanın sol tarafındaki rengin koyuluğunun da başka bir fark olduğunu belirtirken, uzman bilirkişilerin haritayı incelemesi gerektiğini söyledi.
Harita neden Hürrem’in odasında?
Başar, haritanın 1929’da sarayın Harem Dairesi’nde ki Hürrem Sultan’ın odasından çıkmasının da şüphelerini arttırdığına dikkat çekti. Başar, 15 parçası daha olduğu bilinen haritanın özellikle kuzey bölümlerinin Harem Dairesi’nde parçalanarak yurt dışına götürülmüş olabileceğini vurguladı.
Hürrem Sultan’ın Rus olduğu ve Sadrazam İbrahim Paşa ile O’nun yakın arkadaşı Piri Reis’in idam edilmesinde önemli rolü olduğu için haritayı parçalayarak ülkesine götürmüş olabileceği ihtimalini bile ortaya attı. Fuat Başar, “1987’de bana getirilen başka bir harita üzerine Osmanlıca yazı yazmam istendi. Topkapı Sarayı’ndan gelen yetkililer Muhteşem Süleyman sergisi için ABD’ye giden haritanın yerine bir kopyasının bulunması için bana yazı yazdırdı. O günden beri kafamda harita hakkında soru işaretleri bulunuyor. Üzerinde inceleme yaptığımda sol tarafta haritanın nasıl yapıldığına dair yazılarda farklı bir yazı karakteri görüyorum. Zaten o bölümdeki rengin koyuluğu da farkı ortaya koyuyor. Harita dünya bilim çevreleri tarafından bir kültür ve tarih mirası olarak kabul edilirken aslını koruduğumuz hakkında şüphelerim var” dedi.
Yazar Metin Soylu: “Harita ABD’ye gitti Topkapı Sarayı’na gelmedi”
Piri Reis’in yaşamı ve haritası ile ilgili araştırmalar yapan Metin Soylu ise, ünlü dünya haritasının 20-25 yıldır Topkapı Sarayı’nda sergilenmemesini “Piri Reis Haritası’nın Şifresi” adlı kitabında eleştirdi. Soylu, haritanın 1987’de Muhteşem Süleyman Sergisi için ABD’ye gittiğini ve geri gelmediğini yerine kopyasının konulduğunu iddia etti. Soylu, iddiasına dayanak olarak yine hattat Başar’a serginin hemen öncesinde birebir kopya haritaya Osmanlıca yazı yazdırılmasını gösterdi. Metin Soylu, “Saraydaki harita mutlaka kriminale girmeli ve 1513’te yapılıp yapılmadığı ortaya çıkmalıdır. Kristof Kolomb’la ilgili bölümlerin sonradan eklenmesi Türk denizcisi Piri Reis’in başarısına gölge düşürmektedir. Harita 1987’de ABD’de 3 eyalette bir yıl boyunca Muhteşem Süleyman Sergisi’nde yer aldı” dedi.
Bakanlık: Uzmanlarımız inceleyecek
Öte yandan Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkilileri, haritanın yıprandığı gerekçesiyle sergilenemediğini 2013 yılı içinde sadece 1 hafta sergilenebileceğini belirtti. Hattat Fuat Başar’ın kendilerine hazırladığı raporun ve yazar Soylu’nun başvurularının ardından haritanın orijinal olup olmadığının değerlendirilmesi için bir uzmanın görevlendirdiklerini de vurguladılar. Topkapı Sarayı yetkilileri ise harita için ortaya atılan iddialara hiçbir cevap vermek istemedi.
.jpg "piri-reis-(1).jpg")
Kaynak: Gökhan Karataş - Milliyet Gazetesi
