Türk Milletinin yeniden şahlanışının yıl dönümü olan 19 Mayıs her yıl olduğu gibi bu yıl da tüm yurtta etkinliklerle kutlanacak. Bu yıl 106. Yılönümü olan 19 Mayıs 1919 Türk Milleti , Büyük Atatürk'ün önderliğinde başlatılan var olma mücadelesini emsalsiz bir zaferle sonuçlandırarak, tarih sahnesine başı dik olarak çıkmayı başarmıştır. 19 Mayıs1938 yılından itibaren resmi bayram olarak ilan edilmiştir.
16 Mayıs 1919 Cuma günü öğleden sonra İstanbul Galata Rıhtımından Mustafa Kemal Paşa ve maiyetindekilerle hareket ederek 19 Mayıs 1919 Pazartesi sabahı saat 08:00'da Tütün İskelesi'nden Samsun'a ulaştırmak suretiyle Millî Kurtuluş Mücadelesi’nin efsane gemisi haline geldi.
Bandırma Vapuru, Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarını 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ulaştıran ve Türk Millî Mücadelesinin Anadolu üzerinden başlatılmasında çok önemli bir görevi yerine getiren vapur olarak tarihimizdeki yerini almıştır. Zira Bandırma Vapuru, Millî Mücadele’nin Anadolu içlerine doğru ilerleyip tüm yurda yayılmasında büyük görevleri üstlenecek olan önemli subayları, yani Mustafa Kemal Paşa ile Karargâh Heyetini, üç günlük deniz yolculuğunun ardından İstanbul’dan Samsun’a getirmiş ve adeta bir Millet’ in kaderini taşıyan araç olmuştur.
Büyük önder Mustafa Kemal Paşa'nın 16 Mayıs 1919'da büyük mücadelenin ilk adımını atmak için yola çıktığı Bandırma Vapuru'nda, kendisi gibi vatan sevgisiyle gözünü karartmış, tarihin kaderini değiştiren 22 kurmay subay ve 25 erbaş vardı.
Türkiye Cumhuriyetinin kuruluşunda önemli bir rolü olan Bandırma Vapuru, 1878'de İskoçya'da inşa edildi. Zamanla birkaç kez el değiştiren vapur, 1894'de "Panderma" adıyla Osmanlı Devleti'nin kontrolündeki denizlerinde yük ve yolcu taşımaya başladı.
Osmanlı Seyrüsefain İdaresince 28 Ekim 1910'da adı "Bandırma" olarak değiştirildi ve posta vapuru haline getirilerek hizmete alındı.
Vapur, Mondros Mütarekesinden sonra bölgedeki asayişin sağlaması için 30 Nisan 1919'da 9. Ordu Müfettişi olarak görevlendirilen Mustafa Kemal ve silah arkadaşları için de adeta kurtuluşun anahtarı oldu.
Mevcut ve onarıma muhtaç olan gemiler Almanya'ya bakım amacıyla gönderilmişti. Bu nedenle Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarını Samsun'a götürmek için eldeki olanaklara uyularak Bandırma Vapuru ayrıldı.
O dönemde 41 yaşında olan ve sadece Marmara Denizi'nde çalışabilen Bandırma Vapuru'nun, Karadeniz'in hırçın dalgalarına dayanma gücü oldukça azdı. Ancak bu Mustafa Kemal Paşa için engel değildi.
Zorlu şartlara rağmen Paşa, yanına bir ulusun kaderini değiştirecek 22 kurmay subay ve 25 erbaşı alarak 16 Mayıs 1919'da Samsun'a hareket etti.
Paşa ve silah arkadaşları, 3 günlük yolculuğun ardından puslu bir pazartesi günü Samsun sahiline demir attı ve kurtuluş yolundaki ilk adımı başlattı.
"5 yıl sonra ıskartaya çıkarıldı"
1908-1938'e kadar geçen süreçte ülkede "Bandırma" isimli 4 vapur vardı, bunlardan biri de Mustafa Kemal Paşa ve silah arkadaşlarının Samsun yolunda kullandığı Bandırma Vapuru’ydu
Vapur, 1919 yılında 41 yıllık iken Mustafa Kemal Paşa ise Samsun'a çıktığında 38 yaşındaydı, vapurdan daha gençti. Muadilleriyle ölçüldüğünde iyi koşullara sahip olmayan ve eksiklikleri bulunan vapur, o kadar eskiydi ki Samsun yolculuğundan 5 yıl sonra ıskartaya çıkarıldı.
Vapur, Samsun'a yol almadan önce, Paşa'ya vapurun batırılacağı yönünde birkaç kaynaktan istihbarat geldi.
Vapurda, Mustafa Kemal Paşa'yla beraberinde 22 kurmay subay, 25 erbaş vardı. Vapurdaki 79 yolcu, 6 at ve 1 arabanın envanteri çıkarılarak İngiltere'ye bildirildi. Karadeniz İngiliz işgalinde olduğu için İstanbul’dan hareket edecek olan gemiler vize almak zorundaydı. Harbiye Nezareti, Mustafa Kemal Paşa ve beraberindekilerin yola çıkabilmeleri için 14 Mayıs'ta İngiliz İşgal Kumandanlığından vize aldı. Tarihi yolculuk İngiltere’den vize alındıktan iki gün sonra başladı. Mustafa Kemal Paşa kesinlikle bu yolculuktan taviz vermedi. Sahil şeridini kullanarak Samsun'a ulaştılar. 16 Mayıs öğlen sonra başlayan yolculuk 19 Mayıs sabahı Samsun'da son buldu.
Vapurdakiler oldukça önemli isimlerdi
Mustafa Kemal Paşa'nın, Bandırma Vapuru'ndaki yol arkadaşlarına da değinen Uzman, "Vapurdakiler oldukça önemli isimlerdi. Paşayla birlikte milli mücadeleyi cephede ve Meclis'te yönettiler. Cumhuriyetin ilanından sonra ise devlet kadrolarında önemli pozisyonlarında yer aldılar.
Cumhuriyetin ilanından sonra Sağlık Bakanı olarak görev alan, Atatürk'ün vefatının ardından da başbakanlık yapan Refik Saydam'ın da vapurda bulunuyordu. Vapurda bulunanlardan biri de Hüsrev Gerede idi. Hem milletvekilliği hem de diplomat olarak görev yaptı. Kazım Dirik, Refet Bele gibi birçok isim Mustafa Kemal Paşa'yla Samsun'a çıkan ekibin içindeydi.
DENİZ HABER AJANSI
