Gemi Brokerleri Derneği Başkanı Semih Dinçel'in ev sahipliğinde , birçok sektör temsilcisinin katıldığı söyleşide, Ekonomist ve Stratejist Fatih Keresteci “Küresel Gelişmeler Işığında Türkiye Ekonomisi ve Mali Piyasalarına Yönelik Güncel Stratejik Bakış, Deniz Hukukçusu Sn. Av. Dr. Metin Uğur Aytekin Güncel Olaylar Işığında Navlun Sözleşmelerine Bakış: Etik Kurallar ve Gemi Brokerliği, Türk P&I Sigorta Genel Müdürü Sn. Ufuk Teker ve Hasar Grup Müdürü Sn. Burcu Berrak; Küresel gelişmelerin deniz sigortalarına etkileriyle ilgili sunum gerçekleştirdi.
Ekonomist ve Stratejist Fatih Keresteci dünyada şuan büyük bir kriz yaşandığını ve bu krizin sadece ekonomik olmadığını dile getirdi. Keresteci, “Yaşanan sorun üretim, tüketim, bölüşüm ve ticaret etkenlerinden oluşan 4 ayaklı bir sandalye gibi” dedi.
Mevcut ekonomik sorunun geçici bir sorun değil, yapısal bir sorun olduğunu ve bu durumun yeni bir şey olmadığına dikkat çeken Keresteci” Otoriteler ekonomik sorunları çözmeye değil, ertelenmeye çalıştı. Çünkü çözmek maliyetli. Dünya şuan büyük bir enflasyon sorunu yaşıyor. Otoriteler para basarak durumu kontrol altında tutmaya çalıştı. Bunun sonucunda piyasalarda genişlemeler oldu. Pandemide özellikle Merkez Bankaları büyümeye devam etti. Ancak ana sorun olan enflasyonu, kaynakların doğru yatırımı engeller. “ dedi.
Dünya çözüm için ne yapıyor?
“Otoriteler her yerde faiz arttırıyor, Türkiye dışında. Türkiye ise faiz indiriyor. Neden herkes arttırıyor? Faiz arttırılırsa piyasalar soğutulur. Fakat sonsuza kadar faiz arttırılamaz, onun da bir sonu var. Dünyadaki ana sorun, pandemi ve savaş nedeniyle tedarik zincirinde yaşanan kopmalar.”diyen Fatih Keresteci şöyle devam etti “Globalizasyonluk yok oluyor yerine glokalizasyon geliyor, yerellik ön plana çıkıyor. Relocation kavramı ortaya çıkıyor bu dönemde. Üretimi bölgelere dağıtalım ki tedarik zincirinde sorun olmasın düşüncesi yaygınlaşıyor.”
Dünyada enflasyon yükselmeye devam edecek
2023’de faiz artışlarının sonunun geleceğini öngören Fatih Keresteci, Finansal sakinleşmenin olacağını, ancak enflasyonun Asya’da yüzde 1-2’lere gelmeyeceğini ifade etti.
Keresteci “Türkiye yüksek enflasyona alışık. Yüksek enflasyonda talep öne çekilir. Para mala bağlanır, bu tüketimi öne çeker. Türkiye’de canlılık bu nedenle devam ediyor. Türkiye’de şuan faiz indirilerek acı reçete ileri tarihe erteleniyor.” dedi.
Otorite ne yapacak?
“Bu şartlarda seçime gitmek zor. Bu nedenle aralık-ocak aylarında musluklar iyice açılacak. Asgari ücret artacak, KOBİ ve KGF için kredi muslukları açılacak, bir takım vergi, sicil afları gelecek. Bu nedenle 20223’ün ilk yarısını riskli görmüyorum. Ancak bunun makro risk yansımaları tabii ki olumsuz olacak” dedi.
Güncel Olaylar Işığında Navlun Sözleşmelerine Bakış
Deniz Hukukçusu Av. Dr. Metin Uğur Aytekin ekonomik değişikliklere göre çoğu zaman hukuk alanında da değişiklikler olabildiğini, günümüzde navlun sözleşmelerinde değişiklilere neden olan bazı unsurların söz konusu olduğunu dile getirdi. Bu unsurların brokerlik mesleğinde de bazı değişimlere neden olduğunu söyledi.
Navlun sözleşmelerinde reforma gidildiğini aktaran Aytekin, “Günümüzde artık miadını doldurmuş bir sistem söz konusu. Bir an önce gidip işi almak ve bir an önce yükü alıp, bırakma çabası… Gemilerin bu hız çabası yıllık olarak 18 milyar dolar gibi gereksiz yakıt sarfiyatına ve fazladan karbon salınımına sebep oluyor. Bu konuda bir takım çalışmalar söz konusu.”dedi.
Limanlardaki sıkışıklık nedeniyle ortaya çıkan Demurrage ödemesi gibi ek ödemeler artık doğru bir bakış açısı olarak kabul edilmiyor diyen Aytekin bu konuda yeni arayışların olduğunu aktardı. “Örneğin Just in time sisteminde, geminin hızlı bir şekilde değil uygun olan zamanda gelmesi ön görülür. Bu, seyir hızını yavaşlattığı için yakıt ve karbon salınımı konusunda avantaj sağlar. Burada da demurrage ödemesi vardır. Ancak, seyre başlamadan önce öngörülen varış tarihi ve gerçekleşen varış tarihi baz alınarak belirlenir.” dedi.
Küresel gelişmelerin deniz sigortalarına etkileri
Tahıl koridoru anlaşmasında Rusya’ya ait gemilere yapılan saldırı sonucu risk faktörünün arttığı gemiler için savaş sigortalarında geminin değerinin %1'ine denk gelen gösterge oranı,%1.5 seviyesine çıkarılmıştı. Türk P&I Sigorta Genel Müdürü Ufuk Teker “ Kasım ayına kadar tedbirli bir rahatlık vardı ama Rusya’ya ait gemilere yapılan operasyon ile risk faktörünü görmüş olduk. Şuan primler artmış durumda” dedi.
Türk P&I Sigorta Hasar Grup Müdürü Sn. Burcu Berrak ise Gemi adamları ve ülkeye iade sorunları hakkında güncel sorunların cevaplarını sundu.
KAYNAK: DENİZ HABER AJANSI
