Kaçak akaryakıta ceza yolda

08.09.2006 09:30

Depolarında kaçak akaryakıt bulunan şirketlere ağır cezalar verilecek. Yapılan operasyonda bazı dağıtım şirketlerinin depolarında beyandan fazla akaryakıt çıktı.

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK), dağıtım şirketlerine kestiği 1,6 milyar dolarlık cezanın ardından yeni bir uyarıya hazırlanıyor. Bu kez depolarında kaçak akaryakıt bulunan şirketlere ağır cezalar verilecek. Alınan bilgilere göre 30 Ağustos’ta yapılan ‘Şafak Operasyonu’nun resmî olmayan sonuçları Üst Kurul’a gelmeye başladı. Operasyon çerçevesinde 30 ildeki bin 102 depolama tankı aynı anda denetlenirken, önemli tespitlerde bulunuldu. Bazı dağıtım şirketlerinin depolarında EPDK’ya beyan edilen miktardan fazla yakıt çıktı. Uzmanlara göre bunun iki açıklaması var. Tanklardaki yakıt ya kaçak yollardan temin edildi ya da şirket vergi kaçırmak için beyanını eksik yaptı. Denetimlerde ayrıca bazı depoların, tarihî cezanın kesilmesine yol açan ‘lisanssız faaliyet’ gösterdikleri ortaya çıktı. Bir kısım şirketten alınan numulerin de ‘standart dışı’ olduğu tespit edildi. Halihazırdaki tablonun pek iç açıcı olmadığını vurgulayan kuruldan üst düzey bir yetkili, bununla birlikte kesin sonuçları almadan net bir değerlendirme yapmanın doğru olmayacağını belirtiyor. Sektör çevreleri, şirketler ile EPDK’nın tuttuğu kayıtlar arasındaki tutarsızlıkların daha önce de yaşandığını belirtiyor. Son dönemdeki tartışmalardan sektörün büyük zarar gördüğünü belirten söz konusu kaynaklar, denetim sonuçlarının iyi tahlil edilmesini isteyerek, “Stoklar ve depolama ile ilgili Kurul’un şirketlerden istediği bilgi formatı ile piyasa hareketini tam olarak izlemek mümkün değil. Bunun değiştirilmesi için defalarca başvurduk; ama düzeltilmedi.” ifadelerini kullanıyor. Petrol Piyasası Kanunu’na göre sektörde uygulanacak para cezaları 78 bin ila 784 bin YTL’den başlıyor. Ceza miktarı, suçun türü, niteliği ve önemine göre katlanarak artıyor. Kurul, maddi cezaların yanı sıra kabahatin büyüklüğüne göre ihtardan lisans iptaline kadar ceza verebiliyor. Kanunun öngördüğü ceza tutarları dikkate alındığında, sektöre yeni bir milyar yeni liralık ceza kesilebileceği yorumu yapılıyor. Benzin ve otogaz istasyonlarında yaşanan tartışmalara rağmen lisans verme işlemini tamamlayan Üst Kurul, yıl başından itibaren güvenlik güçleri vasıtasıyla yerinde denetimlere başladı. Bu çerçevede ilk olarak lisans alamadıkları halde satış yapmaya devam eden akaryakıt bayilerine 113 milyon yeni lira ceza kesti. Denetimlerin sıklaştırıldığı sektördeki büyük depolar şafak operasyonu ile lisanslı olup olmadıkları, yakıt miktarı ve niteliği açısından yerinde incelendi. Çıkacak kararı merakla bekleyen sektör, lisanssız bayilere akaryakıt ikmalini sürdüren ana dağıtım şirketlerine kesilen 1,6 milyar yeni lirayı aşan cezayla büyük bir şok yaşadı. Gündeme getirilen af konusu Enerji Bakanlığı tarafından yalanlandı. Geçtiğimiz hafta çarşamba günü sabah yapılan eşgüdümlü denetimde, EPDK’nın koordinasyonundaki 57 ekip, çoğunluğu dağıtıcı olmak üzere 39 firmaya ait toplam 3 milyon 913 bin metreküp kapasiteye sahip depolama tesisine baskın yaptı. Bunların arasında bütün havaalanlarıyla, yüzer antrepo olarak kullanılan bir gemi de yer aldı. Aralarında İstanbul, Mersin, İzmit, İzmir, Batman, Artvin, Şırnak, Van, Mardin gibi illerin bulunduğu 30 ilde, 64 ayrı noktada bin 102 tank denetlemeden geçti. Denetimlerde ürün envanterleri çıkarılarak, kaçak akaryakıt olup olmadığı tespit edildi, numuneler alınarak, lisans kontrolü yapıldı. Depolarda bulunan ürünle beyan edilen evraklardaki miktarlar karşılaştırıldı. İncelenmek üzere 288 numune ürün alınarak, standart kontrolü için laboratuarlara gönderildi. EPDK’daki kayıtlar ile şirketlerin defterindeki miktarların birbirini tutmamasının transit satışlardan kaynaklandığı dile getiriliyor. Bir şirket yetkilisi, “Uygulamada olan beyan sistemi ile dağıtıcıların kendi arasındaki ticari satışlar ile transit satışlar arasındaki bilgiler birbiri ile uyuşmuyor, bunların ayıklanması gerekiyor. Bu nedenle, denetimlerde elde edilen sonuçlar çok sağlıklı bir şekilde yorumlandıktan sonra açıklanmalı” değerlendirmesinde bulunuyor. Aynı isme göre depolarda tespit edilen fazla yakıtın, ‘kaçak akaryakıt’ olarak tanımlanması doğru değil. “Biz de kayıt dışılık ile mücadeleyi destekliyoruz.” diyen yetkili, ancak belge tutma tarzından kaynaklanan bazı farklılıklar oluşabildiğini, bunun normal karşılanması gerektiğini ifade ediyor. Sektördeki denetimler, EPDK koordinatörlüğünde Maliye Bakanlığı, Gümrük Müsteşarlığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan uzmanların katılımıyla gerçekleştiriliyor. Kayıt dışılık tespit edilen hallerde Maliye Bakanlığı ve Gümrük Müsteşarlığı sonuçları kendi mevzuatları çerçevesinde ayrıca değerlendiriyor. Bu da kesilecek cezaların katlanması anlamına geliyor. Meclis Akaryakıt Kaçakçılığı Araştırma Komisyonu raporunda, “Bazı firmaların eksik ve yanlış beyan yaparak ve vergi ödemeksizin yasadışı yollardan ülkeye akaryakıt getirdikleri ve bu ürünleri bazı depolarda stoklayıp serbest dolaşıma soktukları” ifadeleri yer alıyor. Enerji Kurulu, 68 irili-ufaklı şirkete depolama lisansı verdi. Toplam 3,6 milyon metreküplük depolama kapasitesinin yüzde 29’u Petrol Ofisi’ne (PO) ait. Şirket akaryakıt pazarında Haziran 2006 itibarıyla motorinde yüzde 34, madeni yağda yüzde 26, benzinde yüzde 25, siyah üründe yüzde 46 ve jet yakıtında yüzde 77 pazar payına sahip. Kurul, PO’ya 699 lisanssız bayie yakıt verdiği gerekçesiyle 499 milyon YTL, yan kuruluşu ERK Dağıtım’a ise 141 bayi için 100 milyon YTL idari para cezası kesmişti. Cezadan BP, Shell, Total gibi uluslararası dağıtım şirketleri de nasibini aldı. Haberinin duyulmasının ardından Petrol Ofisi’nin Borsa’da işlem gören hisseleri aynı gün yüzde 6 civarında düşmüştü. Önceki gün de uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard and Poor’s, şirketin kredi notunu, ‘kesilen cezanın şirketin mali yapısını olumsuz etkileyebileceği gerekçesi’ ile negatif izlemeye aldığını duyurdu. PO Üst Yöneticisi Jan Nahum, “Cezalar, hukuki altyapıdan yoksun, mesnetsiz.” değerlendirmesini yapmıştı. Cezaların bir ay içerisinde ödenmesi gerekiyor. Şirketler, yürütmenin durdurulması ve cezaların iptali için Danıştay’a başvuracaklarını açıkladılar.DenizHaber.Com

SON EKLENEN GALERİLER

Diğer Haberler