Bu yılın ilk aylarında basında Tahran’ın Hazar Denizi’ni Basra Körfezi ile bağlayacak 7200 kilometrelik bir kanal projesi gerçekleştirmek istediği yönünde haberler yer almıştı. İran’ın Eski Enerji Bakanı Majid Namjoo da projenin gerçekleştirilmesi için 7 milyar dolar gerektiğini belirtmişti.

Avrasya Strateji Konseyi Araştırma Merkezi Müdürü Mahmood Shoori, şimdilik projeyi stratejik açıdan elzem olarak tanımlamanın çok erken olduğunu belirterek, “Projeye yönelik tartışmalar yıllardır sürüyordu. Dürüst olmak gerekirse, bu sadece bir tartışma, gerçekte yalnızca bir fikir olarak kaldı, uygulanmaya başlanmadı bile. Bunun nedeni projenin çok büyük, çok yönlü ve pratik açıdan karmaşık olması, özellikle maliyeti. Bu nedenle projenin geleceği için bir tahmin yürütmek çok zor. İran böyle bir projeyi tek başına gerçekleştiremez” dedi.

Shoori ayrıca bu projenin uygulanması durumunda, İran’ın kuzeydeki komşuları, Orta Asya ülkeleri ve Rusya ile ilişkilerinin büyük oranda değişebileceğini ve Hazar Denizi’nin böylece uluslararası sularla bağlanarak ticaret için uygun koşullar yaratılacağını vurguladı.

RUSYA’NIN PROJEDEKİ ROLÜ BÜYÜK

Projenin gerçekleştirilmesi durumunda Hazar ve Basra Körfezi bölgelerindeki ülkelerden oluşan bir konsorsiyuma ihtiyaç duyulacağını belirten Shoori, “Rusya’nın projede muazzam bir rolü var. Hazar Denizi’nin yasal statüsü konusunda bir karar alınması için uluslararası bir projenin başlatılması için şart” diye konuştu.

Bu arada söz konusu proje ilk olarak 19. yüzyılda gündeme gelmişti. Rus mühendisler gemi ile geçilebilecek bir kanalın planını hazırlamıştı. Bu plan çerçevesinde Rusya’nın Türkiye’deki boğazları ve Mısır’ın Süveyş Kanalı’nı bypass ederek Hint Okyanusu’na daha kısa bir mesafeden ulaşması öngörülüyordu. Ancak proje savaşlar, siyasi krizler ve devrimler nedeniyle yalnızca kâğıt üzerinde kalmıştı.

DENİZ HABER AJANSI