Hazar Denizi’nde önceki yıllarda ortaya çıkan “hayalet adanın” ömrü kısa sürdü. Adacık, Azerbaycan açıklarında deniz altındaki bir çamur volkanının patlaması sonucu oluştu ve hızla yok oldu. 2023 ocak ayı sonunda Azerbaycan açıklarında meydana gelen volkan patlamasıyla ortaya çıkan ada, hızla yok oldu.

NASA’nın Dünya Gözlemevi’nin yayınladığı görüntülere göre, Kumani Bank adı verilen bu denizaltı volkanı, Azerbaycan’ın doğu kıyısından yaklaşık 24 kilometre açıkta. 2023 ocak ayı sonunda meydana gelen patlamayla ortaya çıkan ada, 4 Şubat itibarıyla yaklaşık 400 metre çapına ulaşmıştı.

Ancak uzmanlara göre bugün itibarıyla adanın tamamen yok olmuş olması muhtemel.

SEKİZİNCİ PATLAMA

Kumani Bank, ilk kez 1861 yılında keşfedildiğinden bu yana sekiz kez patladı. Her patlama sadece birkaç gün sürse de, her biri geçici bir ada oluşumuna neden oldu. 1950’deki en güçlü patlama, deniz seviyesinden 6 metre yüksekliğe ulaşan ve 700 metre genişliğinde bir adacık meydana getirmişti.

Bu tür volkanlar lav ve kül yerine aşırı ısınmış çamur ve su püskürttükleri için "çamur volkanı" olarak adlandırılıyor. Azerbaycan, dünya üzerindeki en yoğun çamur volkanı bölgelerinden biri. Ülke genelinde karada ve deniz altında 300’den fazla aktif çamur volkanı bulunuyor. Bunun nedeni, Arap ve Avrasya tektonik plakalarının çarpıştığı "yakınsama bölgesi" üzerinde yer alması.

Çamur volkanları klasik volkanlar kadar yıkıcı olmasa da, yüksek basınçlı doğalgaz içeriyor. Bu gaz, kayanın birbirine çarpmasıyla oluşan kıvılcımlarla tutuşabiliyor ve zaman zaman devasa alev patlamalarına yol açabiliyor.

2021’de Kumani Bank yakınlarında yaşanan bir denizaltı patlamasının, yüzlerce metre yükseğe ulaşan bir ateş sütununa neden olduğu tahmin ediliyor.

BAŞKA HAYALET ADALAR

Bu tür geçici adalar sadece çamur volkanlarıyla sınırlı değil. 2015’te Tonga’daki Hunga Tonga-Hunga Ha’apai yanardağının denizaltı patlaması, güney Pasifik’te yaklaşık 1,9 kilometrekarelik yeni bir ada oluşturmuştu. Ancak bu ada, 2022’deki devasa patlamayla tamamen yok olmuştu. Bilim insanları, o izole adada daha önce hiç keşfedilmemiş mikrobiyal türlerin yaşadığını ancak patlamayla yok olduklarını belirtiyor.

Benzer şekilde, Japonya açıklarında Iwo Jima adası yakınlarında Ekim 2023’te meydana gelen şiddetli bir patlama sonucu oluşan “Niijima” (Yeni Ada) adlı kara parçası da Mart 2024’te hızla batmaya başlamıştı. Uydu görüntüleri hâlâ aktif volkanik hareketliliği gösterse de, adanın büyük kısmı sulara gömüldü.

DENİZ HABER AJANSI