Haliç'in dünü, bugünü ve yarını

13.01.2005 14:16

Yüzlerini suya dönen tarihi yapılar, köşkler, ibadethaneler ve surlar, Haliç'in geçmişten bugüne taşınan hazineleri. Yıllardır ihmal edilen bir sahil hayat bulacak.

Haliç'in dünü, bugünü ve yarınıBaşak Çubukçu / CNN TÜRK
Yüzlerini suya dönen tarihi yapılar, semtler, köşkler, ibadethaneler ve surlar, Haliç'in geçmişten bugüne taşınan hazineleri.

Kağıthane'si, Sadabad'ı, Eyüp Sultan'ı, Aynalı Kavak'ı ve Hasbahçe'siyle her dönemin cazibe merkezi olan Haliç'in kıyılarında tüm medeniyetlerin izlerini bulmak mümkün. İstanbul'da Beyoğlu ile tarihi yarımadayı birbirinden ayıran Haliç, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin projesiyle, 16 kilometrelik sahil şeridi, müze ve kültür merkezleriyle donatılarak kültür vadisi haline gelecek.

Haliç, yıllardır eski ihtişamını arıyor

Haliç, bataklıktan yeniden saadabata dönüşün özlemini çekiyor. Çeyrek asırlık, sancılı dönemin sonunda Haliç, yeni yeni nefes almaya başladı. Haliç'in suyu gibi, çevresi de temizlendi.

Geriye Taşkızak, Camialtı ve Haliç tersaneleri ile Kuzey Deniz Saha Komutanlığı'nın bulunduğu tarihi yapılar kaldı. İşte o tarihi yapılar, bugün yeni bir projenin de fitilini ateşledi.
Topbaş: "Haliç'in kültür vadisine dönüştürülmesi öngörüldü"

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Haliç'in kültür vadisine dönüştürülmesinin öngörüldüğünü belirterek, "Haliç Osmanlı'dan bugüne tersaneleriyle İstanbul'u İstanbul yapan özelliklerinden biri. Artık İstanbul'un gelişen noktasında buradaki işletmeler, Tuzla'ya taşındı" dedi.

Topbaş, iki tersanenin bulunduğu Haliç'te, bir havza ve bir turizm merkezi oluşturarak, İstanbullulara bu güzelliği yansıtmak istediklerinin de sözlerine ekledi.

Projenin adı Haliç Kültür Vadisi

Uzun yıllar hoyratça kullanılan sahile yeniden hayat verecek projenin adı, Haliç Kültür Vadisi. Proje, Bilgi Üniversitesi tarafından, Çağdaş Sanatlar Müzesi'ne dönüştürülecek Silahtarağa Elektrik Santrali'nden, Dolmabahçe Sarayı'na kadar uzanıyor. Haliç Kültür Projesi, bu kıyı şeridinin sanat ve kültürün sudaki adresi olmasını amaçlıyor.

Peki ama, İstanbul'a yeni bir ses vermeyi amaçlayan proje, nasıl ve ne zaman hayata geçecek? Hangi yapıların dönüşümü, hangi kamu binalarının taşınması gündemde? Hepsi kültür ve sanatın sudaki adresi Haliç'te.

Madra: "Tarihi yapının bozulmaması gerekiyor"

Tersane dokusunun bozulmaması gerektiğini ifade eden Küratör Beral Madra, "Haliç çok özel bir yer diye düşünüyorum. Dünyada kaç tane böyle tersane var ki! Belki iki ya da üç. Bir tanesi Venedik'te bildiğimiz gibi. Dolayısıyla bir kere tersane dokusunun bozulmaması gerekiyor. Yani tarihle ilgili her şeyin" diye konuştu.

Şehistanbul Derneği Başkanı Atilla Tuna ise, bölgenin turizm potansiyelinin çok yüksek olduğunu belirterek, "Haliç projelerinin tümünün tamamlanmasıyla beraber burası, turizm cenneti haline gelecektir diye düşünüyorum. Çünkü turizm potansiyeli çok fazla olan bir bölge. Yelkencilik, kano yarışları yapılabilir" dedi. Haliç'e sahil şeridi düşüncesi

Haliç Çevre Koruma Projesi'yle birlikte yürütülen Kültür Vadisi Projesi, aslında Altınboynuz'un sınırlarının da dışına çıkıyor. Dolmabahçe Sarayı'ndan başlayıp Silahtarağa'daki elektrik santraline kadar uzanan sahil şeridi, bu projenin ana hatlarını oluşturuyor.

Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın deyimiyle, boğazın serin sularında başlayacak kültür sanat turları, Silahtarağa'da çağdaş sanatlar müzesine dönüştürülecek ve elektrik santralinde son bulacak, yani yeni adıyla Santral İstanbul'da.

Topbaş, Haliç projesini değerlendirdi

Başbakan Erdoğan’ın da üstünde ısrarla durduğu Haliç Kültür Vadisi projesini, Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş değerlendirdi.

Topbaş, Haliç Kültür Vadisi için düşünülenin, Dolmabahçe Sarayı’ndan başlayıp Bilgi Üniversitesi tarafından enerji ve doğal kaynaklar müzesine dönüştürülmesi planlanan, Silahtarağa Elektrik Santrali'ne kadar uzanan bir sahil şeridi olduğunu belirtti.

Kadir Topbaş, "Dolmahçe'den itibaren sahil yoluyla insanlar, Haliç'in kuzeyine kadar gelebilmeli. Galata'daki Modern İstanbul'un bulunduğu yerden yapılacak çalışmalar sonucu, insanların yürüyerek buradaki eserlerle tanışmasını istiyorum" dedi.

"Haliç'te nasıl bir dönüşüme gidelim?"

Haliç Kültür Vadisi projesinin, yapı taşlarının birer birer oluşmasıyla fikirler de gelmeye başladı. 5-10 yıl önce tartışılan 'Haliç'i nasıl kurtaralım' konusu, bu kez yerini, 'Haliç'te nasıl bir dönüşüme gidelim' sorularına bıraktı.

İnsan yerleşimleri Derneği Başkanı Korhan Gümüş, "Kuzey Deniz Saha Komutanlığı ve Türkiye Denizcilik işletmelerinin binaları aslında muazzam birer endüstriyel kompleks. Aynı zamanda bunların içinde 1400'lerden kalma arkeolojik kalıntılar da var. Nasıl Venedik tersanesi, şu an büyük bir çekim gücüne sahipse, İstanbul için de tersaneler en belli başlı kültür projemiz olabilir" dedi.

Madra: "Kültür merkezi olarak kullanıma çok uygun"
Küratör Beral Madra ise, "İstanbul bienali için her yıl bina arıyoruz. Mesela burası pekala daha birçok kültürel etkinliğin yanısıra, planlanan bienal için de mekan olabilir" diye konuştu.

Vadi projesi içinde, saray, enerji ve doğal kaynaklar müzesi, modern sanat müzesi, sanayi ulaşım müzesi ve bir kültür sanat merkezi olacak. Ancak bunların büyük bir bölümü masada ve faaliyette sadece iki mekan var: Karaköy-Tophane'deki antrepodan dönüştürülen İstanbul Modern ile Hasköy tersanesinin yerini alan Rahmi Koç Müzesi.

Taşkızak ve Camialtı tersaneleri kaderine terkedilmiş

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tarafından boşaltılan Taşkızak ile denizcilik işletmelerine ait Camialtı tersaneleri, bugün terkedilmiş durumda sahildeki bekleyişlerini sürdürüyor.

Denizcilik işletmelerine bağlı Haliç tersanesinden ise, balyoz sesleri yükseliyor. Tüm bunların ardından tek bir şey kalıyor geriye: Haliç Kültür Vadisi'nin taçlandırılması.

Kadir Topbaş imzalı, asma köprü tüm bu vadiye açılan kapı olacak. Manhattan ve Brooklyn'i birleştiren köprünün bir benzeri, bu kez Unkapanı ve Şişhane'yi birbirine bağlayacak. Altından, Haliç Kültür Vadisi'ne kısa yolculuklar yapılacak.

Haliç için, ilk adım bu ay içinde atılıyor

Haliç Kültür Vadisi projesi için atılması planlanan ilk adımda, korunaklı suların tersanelerden arındırılması var. Kent yönetimi, Milli Savunma Bakanlığı ile masaya oturup, askeri tersanelerin devri konusunda protokole imza atacak.

Bir yandan da Rahmi Koç Müzesi, Miniatürk, Feshane ve İstanbul Modern'le ilk adımları atılan projenin, en önemli ayaklarından biri yani Sütlüce Kültür Merkezi'nin tamamlanmasına çalışılıyor.

Haliç Kültür Projesi'nin iki önemli ayağından biri olan 'İstanbul Modern', Dolmabahçe Sarayı’nı da içine alan Haliç Kültür Projesi'nin ikinci durağı. Başbakan Erdoğan tarafından açılan Türkiye’nin ilk modern sanat müzesinin projede yer alabilmesi için eksikliklerinin tamamlanması gerekiyor.

Topbaş, aklındaki Haliç'i anlattı

Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, "Camialtı tersanesi, kızağıyla kalacak. Burada birtakım aktivite merkezleri, müzeler, sanat faaliyetlerinin yapılacağı mekanlar olacak" diyerek planlananları anlattı.

Topbaş, "mesela buraya bir kadırga koymayı düşünüyorum. Ama Haliç tersanesi kalacak, orayı biz işleteceğiz, tabii ortadaki çirkin görüntüyü döküntüleri kaldıracağız. Kuzey Deniz Saha Komutanlığı oldukça eski. Burayı müze yapmayı düşünüyoruz. Diğer yandan Aynalı Kavak Kasrı var. deniz hastanesi büyütüldü, onarıldı. Elektrik santlari olarak bildiğimiz yer, modern sanat müzesine dönüşüyor" diyerek aklındaki Haliç'i anlatmaya devam etti.

Karaköy rıhtımında, 8 bin metrekarelik alana kurulu İstanbul Modern Sanat Müzesi çok yönlü, çok sesli, değişken ve dinamik bir eğitim ve kültür merkezi olarak hizmet sunmayı amaçlıyor.

İstanbul, Avrupa'nın kültür başkentlerinden biri olma hedefinde

Yılda bir milyon ziyaretçi ağırlamayı hedef koyan müze, İstanbul’un, Avrupa’nın kültür başkentlerinden biri olma sürecine katkıda bulunmayı görev edinmiş durumda.

Haliç'te en az Koç Müzesi kadar ilgi çeken bir diğer durak da
Miniatürk. Ayasofya'dan, Anıtkabir'e Türkiye'nin simgeleri, buradan Haliç'e bakıyor.

Sütlüce, projenin en önemli ayağından biri

Vadinin en önemli ayağı ise, Sütlüce'de yükseliyor, daha doğrusu yükselmesi amaçlanıyor. 2001 yılında tamamlanması gereken inşaat, ağır aksak ilerliyor. Avrupa’nın en büyük kültür merkezi olma iddiasıyla altı yıl önce Başbakan Erdoğan’ın Büyükşehir Belediye Başkanı olduğu dönemde temelini attığı kültür sarayı hala bekiliyor.

45 bin metrekarelik alana kurulu Sütlüce Kültür Merkezi, sinema, tiyatro, konser, kongre ve sergi saraylarının birarada bulunduğu bir kompleks. Proje, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin bu yılki öncelikli hedefleri arasında yer alıyor.

Sütlüce projesi

Balta: "Sütlüce'nin yüzde 60'ı tamamlandı"

İstanbul Büyükşehir Belediye Fen İşleri Müdürü Yunus Balta, Sütlüce Kültür Merkezi'nin kaba inşaatının bittiğini belirterek, "inşaat çalışmalarının yüzde 60'ı tamamlandı. İnşaatın kapı, cam, çerçeve gibi ince inşaatı kaldı" dedi.

Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, "müteahhitle el sıkıştıklarını söylerek, inşaatın 2005 sonunda biteceğini belirtti.

Şehristanbul Derneği Başkanı Atilla Tuna ise, "önümüzdeki on yıl içinde buradaki değişimi hep birlikte göreceğiz. Umarım projeler bir an önce bitirilir ve İstanbul hakettiği yere gelir ve özellikle turizmde markalaşır" diye konuştu.

Projenin en zor aşaması, tersaneler

Tersanelerde ise söz sahibi çok. Öncelikle Deniz Kuvvetleri'ne ait Taşkızak ile denizcilik işletmelerine ait Camialtı ve Haliç tersanelerinin belediyeye devredilmesi gerekiyor. Ve bu da belediyenin kesenin ağzını açması anlamına geliyor.

Deniz Kuvvetleri Komutanlığı tersaneler ve Kuzey Deniz Saha Komutanlığı binalarına karşılık belediyeden Gölcük ve Heybeliada gibi farklı noktalarda 80 bina yapmasını talep ediyor.

Şimdilik taslak protokol hazır

Anlaşma olursa tersaneler ve binalar iki yıl içinde belediyeye devredilecek. Bu da 200 milyon YTL demek. Denizcilik işletmelerine bağlı Haliç tersanesinin de belediyeye devri içi eli kulağında yorumları yapılıyor.

2010 yılı Avrupa Kültür başkenti olmaya aday, İstanbul Haliç Kültür Projesi hayata geçirilirse önemli bir avantaj sağlayacak. Toplam 500 trilyon lira, yani 500 milyon YTL bulunabilirse Haliç belki de altın boynuz yerine kültür boynuzu olarak anılacak.

Haliç ile ilgili güncel haberler için: www.balat.net

SON EKLENEN GALERİLER

Diğer Haberler