Avrupa’nın Arktik’teki gemi taşımacılığından kaynaklanan siyah karbon emisyonları, yeni bir çalışmaya göre ciddi şekilde hafife alması sonucu oluşan siyah karbon, Arktik deniz buzunun hızlı kaybına katkıda bulunuyor.

Önceki raporlar yalnızca Avrupa Birliği (AB) bayrağı taşıyan gemilere odaklanırken, AB limanlarına gidip gelen diğer gemilerin etkisi göz ardı ediliyordu.

Uluslararası Temiz Ulaştırma Konseyi (ICCT) kıdemli araştırmacısı ve çalışmanın baş yazarı Liudmila Osipova şöyle diyor: “Bulgularımız, bayrağı ne olursa olsun AB ticaretine bağlı gemilerin Arktik’teki siyah karbon kirliliğinin başlıca kaynakları olduğunu gösteriyor.”

“Bu emisyonların gelecekteki politikalarda tanınması, AB’nin iklim hedeflerini Arktik’teki gerçek ayak iziyle daha uyumlu hale getirmesine yardımcı olabilir.”

Siyah karbon emisyonları altı yılda iki katına çıktı

Arktik’teki deniz taşımacılığı arttıkça, buna bağlı siyah karbon emisyonları da artıyor.

Çalışmaya göre, 2015 ile 2021 arasında Uluslararası Denizcilik Örgütü’nün (IMO) tanımına göre Arktik bölgesindeki siyah karbon emisyonları neredeyse ikiye katlandı.

Daha geniş tanımlı Coğrafi Arktik bölgesinde, 2021 yılında deniz taşımacılığı 1,5 kiloton (kt) siyah karbon ve 12 kt CO₂ saldı. Bu emisyonların yaklaşık dörtte biri IMO tanımlı Arktik bölgesinde gerçekleşti. Burada siyah karbon emisyonları 2015’te 193 ton iken altı yıl sonra 413 tona çıktı.

Siyah karbon deniz buzunu nasıl eritir?

Bu artış endişe verici çünkü bir ton siyah karbonun küresel ısınma üzerindeki etkisi, atmosferde daha fazla ısı emdiği için 900 ton CO₂’ye eşdeğer.

Siyah karbonun etkisi Arktik’te özellikle belirgin. Bu isli parçacıklar kar veya buzun üzerine düştüğünde, yüzeyin yansıtıcılığını (albedo) azaltarak daha az ışık yansımasına ve dolayısıyla daha hızlı erimeye neden olur. Bu da, küresel ortalamanın üç ila dört katı hızla ısınan bu bölgede iklim krizini daha da derinleştiriyor.

AB ticaretinin Arktik’teki gizli karbon maliyeti

Brüksel, genellikle yalnızca Arktik’teki AB bayraklı gemilerden kaynaklanan emisyonları hesaba katıyor. Ancak ICCT, AB limanları arasında sefer yapan ve AB’nin İzleme, Raporlama ve Doğrulama (MRV) sistemine tabi gemilerden kaynaklanan siyah karbon ve CO₂ emisyonlarını da hesaplayarak, AB’nin kontrolü altındaki gerçek tabloyu ortaya koydu.

Sonuçlar bu gemilerin daha büyük kirleticiler olduğunu gösterdi. 2021 yılında, IMO Arktik bölgesinde faaliyet gösteren ve en az 5.000 grostonluk AB düzenlemelerine tabi gemilerden kaynaklanan siyah karbon ve CO₂ emisyonları, AB bayraklı gemilerden gelen emisyonların neredeyse iki katıydı.

O yıl, Coğrafi Arktik bölgesindeki gemilerin neredeyse dörtte üçü ve IMO Arktik bölgesindekilerin yarısı AB limanlarına giriş-çıkış yapıyordu.

Araştırmacılara göre, AB denizcilik düzenlemelerindeki önemli bir boşluğu gidermek için, siyah karbon da MRV sistemi kapsamında ölçülenlerin arasına alınabilir.

Emisyon takibinin iyileştirilmesinin ötesinde, siyah karbonu azaltmanın çeşitli yolları var. Örneğin, gemilerin kalıntı yakıt yerine damıtılmış yakıt kullanmaları teşvik edilebilir ve gemilere dizel partikül filtreleri takılması desteklenebilir.

DENİZ HABER AJANSI