• BIST 10225.48
  • Altın 4304.451
  • Dolar 40.2213
  • Euro 46.6771
  • İstanbul 26 °C
  • Ankara 27 °C
  • İzmir 33 °C
  • Antalya 27 °C
  • Muğla 27 °C
  • Çanakkale 28 °C

Anadolu takvimindeki bin yıllık bahar döngüsü

Anadolu takvimindeki bin yıllık bahar döngüsü
Halk arasında ‘Cemre’ olarak adlandırılan Kuzey Yarım Küre’de kış mevsimindeki belirgin sıcaklık artışı, kuşaklar boyu günümüze kadar dillendirilerek getirildi. 3 cemrenin tamamlanmasıyla gerçek anlamda baharın başladığını söyleyen Prof. Dr. Barbaros Gönençgil, “21 Mart simgeseldir. Baharın ilk ve gerçek müjdecisi cemrelerdir" dedi.

Yüzyıllardır kuşaktan kuşağa anlatılarak günümüze kadar gelen ve eski dilde ‘ateş’, ‘kor’ anlamına gelen cemre, doğada hissedilir değişikliğe neden olur. Genellikle Kasım başlangıcından 100-105 gün sonrasına gelen ilk cemrenin 1 hafta aralıklarla havaya, suya ve toprağa düştüğüne, son cemrenin ise miladi takvime göre 5-6 Mart’ta toprakla buluştuğuna inanılır. Cemrenin önemli bir doğa olayı olduğunu söyleyen İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Başkanı Prof. Dr. Barbaros Gönençgil, Milliyet’in sorularını yanıtladı. Prof. Dr. Gönençgil, “Hava sıcaklığının yıl içindeki mevsimsel değişimi güneşten yeryüzüne ulaşan enerjinin kontrolündedir. Dünyanın hareketi gereği Kuzey Yarım Küre’ye güneş ışınları Aralık ayında en az açıyla gelir, Haziran’a doğru artar.  Aralık’tan itibaren alınan enerji artsa da sıcaklık kaybının yüksekliği ve günlerin kısalığıyla havalar soğuktur. İlkbahara doğru enerji miktarıyla birlikte sıcaklık birikimi artar. ‘Cemre düşmesi’ hissedilir sıcaklık artışının kendisidir. Havaya 20 Şubat, suya 27 Şubat ve son olarak toprağa 6 Mart’ta düştüğü kabul edilir” dedi.

Anadolu takvimindeki kor ateş: Cemre

İlk ve son cemre arasındaki dönemi bütün düşünülmesi gerektiğini belirten Gönençgil, “Doğal bitki örtüsünün uyanışında ilk kıpırdanmalar bu dönemlerde başlar. Cemre düşmesi Anadolu kültüründe yeri olan, Anadolu halk takviminde yeri olan sayılı dönemlerdendir. Arapça kökenli cemre, ‘kor ateş, ateş koru, yükselen ateş’ anlamına gelir. Anadolu halkı, cemreleri havadan başlayarak ısınmanın bir müjdecisi olarak kabul eder ve tarımsal faaliyetlerini düzenler. Modern meteoroloji yerini alsa da halk takviminde yüzlerce yılın birikimiyle oluşan sayılı dönemlerin unutulmaması gerekli” dedi.

“İnsan Çağı’nda iklim değişikliğini anlatır”

Prof. Dr. Gönençgil, “İklimlerin milyonlarca yıldır doğal yollarla değiştiği bilinen gerçektir. Antroposen Çağı (İnsan Çağı) olarak adlandırdığımız son 120 yıllık dönemde iklimlerde görülen değişimler özellikle insanın doğaya verdiği zararın sonucudur. Doğaya verdiğimiz zararla etkilediğimiz iklim özelliklerinin yeniden doğal yapısına dönmesi için mücadele ederken aynı zamanda uyum sağlamak zorundayız. Bilimsel sonuçlar elde edilerek yıllar arasında kıyaslamalarla iklim değişikliği sürecini anlamada yardımcı olabilecek bir araçtır cemre. Takvimlerdeki sayılı günler iklim döngüsünün parçasıdır. Binlerce yıllık deneyimlerle oluşan halk takvimleri, yaşanan belirgin meteorolojik olayların devam ettiğinin kanıtıdır. İklim değişikliğinden hareket edersek, halk takvimlerindeki bu belirgin günlerin devamlılığı değişimin hızlı olmadığını göstermekte. Değişen değişkenliktir. Sıcaklık, yağış, rüzgar gibi meteorolojik hadiseler değişkenlik gösterir. Değişkenlik mevsimden mevsime, yıldan yıla olabilir. Hatta artan olağanüstü hava olayları bu değişkenliğin parçasıdır. İnsanlığın en büyük sorunu iklim değişikliğidir” dedi.

Gerçek bahar müjdesi cemrelerle gelir

23 Eylül ve 21 Mart’ın gündönümü olduğunu ve gece ve gündüzün eşitlendiği belirten Gönençgil, “21 Marttan itibaren güneş ışınlarının 90 derece ile gelmesi ısınma için önemlidir. Bu durum 23 Eylül’de Güney Yarım Küre’ye geçer. 21 Mart’ın simgesel bir tarih olarak bahar müjdecisi kabul edilmesi bu nedenledir. Ama cemreler dönemsel olarak baharın müjdecisidir. Yerel halk yüz yıllardır bahar hazırlıklarını bu dönemsel döngüye göre yapar. Bu nedenle bence gerçek bahar müjdecisi cemrelerdir” dedi

mmm-001.jpg

Kaynak: Gökhan Karakaş - Milliyet Gazetesi

UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Bu habere henüz yorum eklenmemiştir.
Diğer Haberler
ÇOK OKUNANLAR
Tüm Hakları Saklıdır © 2004 Deniz Haber | İzinsiz ve kaynak gösterilmeden yayınlanamaz.
Tel : 0544 880 87 87 | Haber Scripti: CM Bilişim