Türkiye'ye güven yatırımları arttırdı

31.08.2006 09:35

BTC'nin açılmasıyla birlikte Türkiye dünya enerji devlerinin gözdesi haline geldi. Birçok şirket Samsun , Zonguldak ve Ceyhan'a rafineri kurmak için harekete geçti.

Bakü-Tiflis-Ceyhan boru hattı ile Hazar enerji kaynaklarına Akdeniz yolunu açan Türkiye, Samsun-Ceyhan projesiyle de petrol taşımacılığında büyük bir adım atmaya hazırlanıyor. Petrol coğrafyasındaki karışıklıklara karşı, Anadolu'nun ‘en güvenli rota'yı sunacağını öngören uluslararası dev şirketler, Zonguldak, Samsun ve Ceyhan'a rafineri kurmak için harekete geçerken, gösterilen ilgiden Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) oldukça memnun. Enerji sektöründe devletten özel sektöre geçiş sürecini düzenleyen kurumun başkanı Yusuf Günay, rafineri kurmak için kendilerine müracaat eden herkese izin vereceklerini söylüyor. Günay'a göre yabancıların bu ilgisi, yasal altyapısı düzgün ve şeffaf bir piyasa kurmak için verdikleri çaba sonucu aldıkları önemli mesafenin en büyük göstergesi. Kurul Başkanı, "Yatırımcı, güven duyduğu, şeffaf piyasada yer alır. Türkiye'de sağlam ve istikrarlı bir piyasa kurulmuştur." ifadelerini kullanıyor. Türkiye'de petrol işleme sektöründe halen Koç Grubu'nun Eylül 2005'te 4,14 milyar dolara satın aldığı Türkiye Petrol Rafinerileri AŞ (Tüpraş) tek başına faaliyet gösteriyor. Petrol boru hatlarıyla ilgili yatırımların somutlaşmasının ardından Çalık Enerji'nin Hindistanlı ortağı Indian Oil ile Ceyhan'da yılda 15 milyon ton kapasiteli 4,9 milyar dolarlık rafineri yatırımı kararı, Rus devi Lukoil'i de harekete geçirdi. Şirket, Zonguldak ya da Samsun'da 3 milyar dolara 8-10 milyon ton kapasiteli rafineri kurmak istiyor. Petrol Ofisi ile Avusturyalı OMV ise Ceyhan'a 2 milyar dolarlık tesis kurmak için el sıkıştı. Önde gelen sanayi gruplarından Sanko da Ceyhan'daki 1,1 milyon metrekarelik arazisini rafineri veya petrokimya tesisi kurarak değerlendirmek istiyor. Sanko, yabancı yatırımcılardan gelecek teklifleri bekliyor. Türkiye'de rafineri kurmak isteyenlere izin verecek yetkili merci konumundaki EPDK'nın başkanı Günay, bu haklarını ‘kısıtlamadan' kullanacaklarını ifade ediyor. Konuyla ilgili Zaman'ın sorularını cevaplayan Günay, sadece rafineri yatırımı için kendilerine 10 milyar doları bulan yatırım müracaatı yapıldığı belirtirken, "Bu projelerin inşasında binlerce kişi çalışacak. Tamamlandıklarında da bir o kadar kimseye iş imkanı sağlanmış olacak." diyerek konunun istihdam boyutuna dikkat çekiyor. Kurulacak rafinerilerde 35 milyon ton akaryakıt üretimi yapılacak. Yusuf Günay, "Bu tesisler sayesinde petrol Türkiye'de işlenip satılacak, ihraç edilecek. İşte enerji köprüsü böyle olunur." değerlendirmesinde bulunuyor. Enerji Üst Kurulu, elektrik tüketimi ve arzı ile ilgili Elektrik İletim AŞ'nin her yıl hazırladığı 10 yıllık projeksiyonu inceleyip onaylıyor. Şirket, bu sene hazırladığı raporda, yeni santralların devreye alınmaması halinde 2009'da karanlık günlerin kapıya dayanacağını dile getirmişti. Kurul Başkanı Günay ise sektördeki yeniden yapılanma sürecinin tamamlanması halinde herhangi bir kriz yaşanmayacağını düşünüyor. Günay'ın bu konudaki görüşleri şöyle: "Elektrik özelleştirmeleri kesinlikle tamamlanmalı. Çünkü, kamu elindeki santrallarda tam kapasite üretim yapılamıyor. Özelleştirmeler sayesinde santralların rehabilitasyonu sağlanacak. Ayrıca, bu ülkenin her damla suyunu değerlendirmek için lisans alıp hidroelektrik yatırımları yapılıyor. Bu projeler de tamamlanırsa, ülkenin elektrik krizi ile karşı karşıya kalması söz konusu olmaz. Önemli olan işleyen bir elektrik piyasasının oluşturulmasıdır." Enerji sektörü 2003 yılında yürürlüğe giren Petrol Piyasası Kanunu ile yeni bir döneme girdi. 2005'e kadar tamamlanan geçiş sürecinde hukuki altyapı tamamlandı. Günay'a göre başta ana dağıtım şirketleri olmak üzere, bayiler, rafinericiler ve diğer piyasa aktörleri kurallara uymada azami hassasiyet gösteriyor. Ancak denetimlerde bazı eksiklikler tespit edildi. Kurul olarak ceza verme yaklaşımında olmadıklarını ifade eden Başkan, "Büyük dağıtım şirkeleri ile ilgili daha önce olduğu gibi yine soruşturma yapıldı. Dosyaları Denetim Dairesi inceliyor. Uzamasının nedeni, her fatura tek tek inceleniyor. Burada, piyasadaki herkese eşit mesafedeyiz. Soruşturmalar bitip, kurulun önüne dosya geldiğinde oturup karar vereceğiz." diyor. EPDK, benzin istasyonlarında olduğu gibi otogaz bayilerinde de denetimlerden taviz vermeyecek. Kurul, doğalgaz sektöründe şehiriçi dağıtım ihalelerini yıl sonuna kadar tamamlamayı planlıyor. Enerji Üst Kurulu, lisans bedeli ve ceza gelirlerini, harcamalarını düştükten sonra Hazine'ye aktarıyor. Bu çerçevede 5 yıllık dönemde Hazine kasasına yaklaşık 120 milyon dolar girdi. "Sektörden elde edilen gelirler, sektörün gelişimi için harcasın" yönündeki talepleri haklı bulan Üst Kurul Başkanı Günay, mevcut kanunun buna izin vermediğini belirtiyor. Yusuf Günay, "Zaten, EPDK'nın gelir getirme, bir anlamda vergi toplama gibi bir görevi ve sorumluluğu yoktur. Sonuç olarak, bu paranın piyasanın gelişmesinde kullanılması doğru olur. Fakat, kanun gereği şu an için mümkün değil. Bunun için yasa değişikliği gerekir." ifadelerini kullanıyor.DenizHaber.Com

SON EKLENEN GALERİLER

Diğer Haberler