NGO Gemi Söküm Platformu, Avrupalı gemi sahiplerinin geçen yıl 365 gemiyi Türkiye ve Asya sahillerine söküm için gönderdiğini açıkladı. NGO Gemi Söküm Platformu tarafından geçtiğimiz günlerde açıklanan yıllık rapora göre, 2012 genelinde Avrupalı gemi sahipleri tarafından toplamda 365 gemi Asya sahillerine söküm için gönderildi.
Bu istatistik toplamda 210 geminin söküme gönderildiği 2011 yılıyla kıyaslandığında yüzde 75’lik bir artışa tekabül ediyor. Söz konusu gemilerin son yolculuğundaki rota büyük bir ağırlıkla Hindistan, Bangladeş ve Pakistan oluyor.
Platform Yönetim Direktörü Patrizia Heidegger yaptığı açıklamada, “Avrupa’da ve diğer gelişmiş ülkelerde mevzuatlara uygun biçimde gemi söküm yeterliliği mevcutken, armatörlerin bu işten kar etmeyi düşünerek tehlikeli ve sağlıksız biçimde gemi sökümü yapılan Asya ülkelerini tercih ettiğini görüyoruz. Avrupa Birliği’nin konuyla ilgili yaptığı düzenlemeler, toksik materyaller içeren gemilerin çevre sağlığı ve iş güvenliği çerçevesinde daha gelişmiş merkezlerde sökülmesini mecbur kılacak. Bu nedenle gemi sökümünde görülen artışın yasal mevzuatlara yakalanmamak adına ucuz iş yapan yerlere yönelimden kaynaklandığı tahmin ediliyor” şeklinde görüş bildiriyor.
Başrolde yine Yunan armatörler var Asya kıyılarına sökülmek üzere gemi gönderen armatörler arasında Yunan gemi sahipleri 167 adet gemi ile başı çekiyor. Bu rakam söküme gönderilen tüm gemiler içinde yaklaşık yüzde 50’lik bir pay demek.
İkinci sırayı toplam 48 gemi ile Alman armatörler almış durumda. Bu ülkeleri; 30 gemiyle İngiliz, 23 gemiyle Norveçli, 13 gemiyle Güney Kıbrıslı, 8 gemiyle Bulgar, 6 gemiyle Danimarkalı ve 5 gemiyle Hollandalı gemi sahipleri izliyor. İstatistikler incelendiğinde Hollanda ve Norveç dışındaki tüm ülkelerden Asya’ya yönelimde artış olduğu görülüyor. Örneğin İtalya’nın son yıllarda bölgeye söküm için gönderdiği gemi sayısı üç kata yakın artış göstermiş durumda. Öte yandan NGO Gemi Söküm Platformu tarafından yayınlanan yıllık raporda dikkat çekici verilerden bir diğeri de söküm için gönderilen gemilerden büyük çoğunluğunun AB bayrağı taşımaması. Toplamda 240 geminin ‘kolay bayrak’ olarak adlandırılan Panama, Liberya, Bahamalar veya St Kitts ve Nevis gibi ülkelerin bayrağını taşıdığını belirten uzmanlara göre, bu durum Avrupa Birliği mevzuatından kaçmak üzere benimsenmiş bir yol olarak görülüyor.
Armatörlere finansal destek üzerinde çalışılıyor
Platformun şu anda Avrupa Parlamentosu ile miadı dolan gemilerin uygun merkezlerde ayrıştırılması işlemlerinin yapılabilmesi için armatörlere finansal destek sağlanmasını öngören bir tasarı üzerinde çalıştığı biliniyor. Ayrıca Avrupa limanlarına bağlanacak gemilerde sahiplik yönünden AB bayrağının aranmasına yönelik bir dizi düzenleme de henüz tartışma aşamasında. Ancak bu düzenlemelerin önünde güçlü bir direnç noktası da var.
Avrupa Komisyonu’nda dönem başkanlığını Aralık ayında bırakacak olan Güney Kıbrıs ile birlikte Asya bölgesine en fazla gemi gönderen Yunanistan ve Almanya da ilgili tasarılara karşı çıkan ülkeler arasında. Gemi sökümünde tercih edilen bir başka ülke olan Çin ise Avrupa Birliği tarafından uygulamaya konması düşünülen mevzuata uyum sağlamak için görüşmelerini sürdürüyor. Taraflar arasında sürdürülen görüşmeler neticesinde Basel Yönetmeliği’nin bazı maddelerinin değiştirilmesi üzerinde uzlaşmaya varılmıştı. Ancak Avrupa Birliği’nin Çin’deki tesislerde yaptığı incelemelerde ilgili yerlerin mevzuata uydurulması için daha pek çok çalışma yapıldı.
