Dünya üzerinde sadece 400-500 adet kaldığı düşünülen Akdeniz foklarının Türkiye kıyılarında yaşayan birkaç örneğini korumak için şimdiye kadar hiçbir hayvana yapılmayan güvenlik önlemleri alındı. Ülkemizde de yaklaşık 100 kadar olan Akdeniz foku (Monachus monachus) ender görülen deniz memelileri arasında olduğu için tüm dünyada özel önlemlerle korunuyor.
1930’da doğa bilimci Pieter Gerbrand Van Tienhoven tarafından dünya üzerindeki canlıları ve yaşam alanlarını korumak için kurulan Van Tienhoven Vakfı, Türkiye’de yaşayan Akdeniz foklarının izlenmesi için uzun soluklu bir proje başlattı. Vakıf, bu nadir deniz memelileri üzerine 1991’den beri araştırmalar yapan Ulusal Fok Komitesi’nin kurucusu Sualtı Araştırmaları Derneği ile işbirliği yaparak fokların izlenmesi için gelişmiş kameralar gönderdi.
7 mağarada kamera var
Ege ve Akdeniz’deki 7 mağaraya yerleştirilen kameralar her fokun özelliklerini ayırt ederek kimlik verilmesini ve insan baskısından uzak kalmasını sağlıyor. Fokların karşılaştığı riskleri belirleyen kameralar 24 saat çekim yapıyor. Fok-Gözlem 5 adlı çalışma kapsamında 3 ayda bir fokların olmadığı bir anda kameralar alınarak bakımları yapılıyor. Fok mağaraları için özel tasarlanan kameralar ışık kaynağı (flaş) kullanmadan görüntü alabiliyor. Fokların göremeyeceği kızıl ötesi (infrared) ışın yayan kamera, fokların her hareketini kayda alıyor. Fokların yaşam alanları ve davranışları kadar insanların mağaralara olan etkisi de kayıt altına alınıyor.
Erkek fokun adı ‘Gökhan’
Kamera yerleştirilen 7 sualtı mağarasından 5 tanesinde fok gözlendi. 4’nün Türkiye’de ilk kez görülen bireyler olduğunu söyleyen SAD-AFAG Koordinatörü Cem Orkun Kıraç, ülkemizin Ege ve Akdeniz kıyılarında bakir ve yapılaşmadan uzak kalmış doğal kıyı alanlarının hâlâ Akdeniz fokları tarafından kullanıldığını söyledi. Kıraç, “Fokların yaşadığı kıyıların hepsi doğal sit alanları. Bu kıyıların yanlış kararlarla yapılaşmaya açılmaması gerekiyor. Türkiye’de ilk kez görülen tanımlı bir erkek foka, geçtiğimiz mayıs ayında hayatını kaybeden derneğimizin kurucusu ve cesur doğa korumacısı Kemal Gökhan Türe’ye ithafen ‘Gökhan’ adını verdik. Ozan Veryeri, Ceyhun Ekinci, Fatih Tunalı, Volkan Korkmaz ile yılmadan fok mağaralarını gözlemliyoruz“ dedi.
Deniz Haber Ajansı
