Etinin çok kılçıklı ve lezzetsiz olması nedeniyle tüketiciler tarafından tercih edilmeyen ve bulunduğu ortamda baskın ırk haline gelen İsrail sazanını ekonomik anlamda değerlendirebilmek amacıyla Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi'nde yapılan çalışmada, bu türün balık turşusu ile 7 çeşit köftesi yapıldı.
Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr Taçnur Baygar, , "İsrail sazanı" olarak adlandırılan balığın istilacı tür olarak tatlı sularda bulunan diğer balıkların üzerinde egemenlik kurmaya çalıştığını söyledi.
Son yıllarda Türkiye'de bu türün popülasyonunun oldukça arttığını, ancak tüketilmemesi nedeniyle ekonomik olarak atıl kaldığını vurgulayan Baygar, "İsrail sazanının en büyük özelliği, yılda 3-4 defa yumurtlamasıdır. Çok çabuk üreyen bu tür, yumurta ve yavrularını yediği diğer türlerin popülasyonunun azalmasına neden olabiliyor ve bulunduğu ortamda baskın ırk haline geliyor" dedi. İsrail sazanının çok fazla kılçık içermesi, etinin diğer balıklara göre tatsız olması nedeniyle tüketiciler tarafından tercih edilmediğini kaydeden Baygar, bundan dolayı balıkçıların ağlarından bu balığın çıkmasını tercih etmediğini dile getirdi.
İsrail sazanının az miktarda Suriye ve Irak'a satıldığını anlatan Baygar, "İsrail sazanını bir şekilde ekonomiye kazandırmak istedik. Bu nedenle fakültenin Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölümü olarak üniversitemizin bilimsel araştırma destekli proje geliştirdik. Bu türü alıp farklı şekillerde işleyerek ekonomiye kazandırma çalışmalarına başladık. Amacımız bir şekilde ülkemize gelmiş bu türün endüstriye kazandırılmak ve yeni katma değerli ürünler elde etmek" diye konuştu.
-Salamura yapılarak kılçığı yumuşatıldı-
İsrail sazanının çok fazla kılçıklı olmasının tüketilmesi ve işlenmesinde büyük sorun oluşturduğuna işaret eden Baygar, "Hazırladığımız salamura ile kılçıkları yumuşatarak tüketim ve lezzet açısından uygun hale getirmeye çalıştık. Tuz ve organik asit içeren salamura karışımlarında belirli bir süre bekletilen balıktaki kılçık, sorun olmaktan çıkıyor. Salamurada yaklaşık 3-4 ay beklettiğimiz İsrail sazanının balık turşusu olarak değerlendirilebileceğini gördük" diye konuştu.
Projenin ikinci kısmında ise bu türün balık köftesi olarak değerlendirilmesi için çalışma yürüttüklerini anlatan Baygar, şunları söyledi:
"Ülkemizde beğeni ile tüketilen değişik çeşitteki köftelerden 7'sini İsrail sazanı ile yaptık. Burada da en büyük sıkıntı kılçıktı. Yine salamura yaparak kılçığı eriterek tüketilebilir hale getirdik. Sonra da balık etini ince şekilde doğrayıp, kıyma haline getirip köfte yapıyoruz. Şu anda İsrail sazanından hamburger, kuru köfte, kroket, İsveç köfte, Adana kebabı, İnegöl köfte ve kadınbudu köfte hazırladık. Deneyimli bir ekip kurarak yapacağımız çalışma ile en beğenilen üçünü belirleyerek çalışmamızın ikinci aşamasını tamamlayacağız."
Taçnur Baygar, proje ile ekonomik değeri olmayan İsrail sazanı gibi balık türlerinin işlenebilirliğini ve raf ömürlerini tespit etmeyi amaçladıklarını kaydederek, "İlgi duyan işletmelerle çalışmamızı paylaşıp ürünlerin yaygınlaşmasını sağlayabiliriz. Bu türün ekonomiye kazandırılması yönünde gayet güzel sonuçlar alıyoruz. Bundan sonra da sanayinin istediği daha kapsamlı çalışmalar yapmayı düşünüyoruz" dedi.
-İsrail sazanı-
Carassius gibello da denilen ve gri rengi nedeniyle sazandan güçlükle ayırt edilebilen İsrail sazanının boyu 80 santimetreye ulaşabiliyor. Her türlü iklim şartına dayanıklı olan bu tür, tuzlu suda da bir süre yaşayabiliyor.
İsrail sazanı, aşırı yavrulama ve erkeğinin diğer balık türlerinin dişilerini kısırlaştırabilmesi sonucu bulunduğu ortamda baskın ırk haline geliyor. Binlerce kılçık barındıran İsrail sazanının Eti, yüksek miktarda su barındırıyor ve lezzetsiz.
